FACTCHECKER /
Vleesvervangers zijn misschien wel duurzamer, maar zijn ze ook altijd gezonder dan vlees?
Te veel vlees is niet goed voor de gezondheid en voor onze planeet. Dat hoorde je waarschijnlijk al. Misschien probeerde je zelf al eens een vleesvervanger zoals tofu, vegetarische worsten of groenteballetjes. Dat is beter voor het milieu, maar zijn die vleesvervangers dan ook altijd gezond? Niet noodzakelijk. Net zoals vleesbereidingen kunnen ook vleesvervangers te veel zout of vet bevatten.
bron: www.gezondleven.be
We vallen meteen met de deur in huis. Te veel rood vlees zoals varkens-, runds- en lamsvlees of bewerkt vlees doet de kans op een beroerte, diabetes en kanker toenemen. Dus een dagje zonder vlees kan zeker geen kwaad. Maar vlees levert naast de eiwitten die we nodig hebben in een gezond voedingspatroon ook bijvoorbeeld ijzer en vitaminen. Dus als we minder vlees eten, dan moeten we die voedingsstoffen wel ergens anders halen.
Tegenwoordig is er een brede variatie aan vleesvervangers op de markt. Worsten, hamburgers, kipstukjes, van praktisch alle vleeshapjes bestaan inmiddels verschillende vegetarische varianten. Maar het is niet omdat het een vleesvervanger is, dat het automatisch gezond is, want sommige vleesvervangers bevatten veel zout, suiker of verzadigd vet. Dus het is zeker belangrijk om ook bij vleesvervangers kritisch naar het etiket te kijken. Een volwassene heeft bijvoorbeeld maar 6 gram zout per dag nodig. Zit er in je vleesvervanger 2 gram per 100 gram, dan raak je snel boven die dagelijks aanbevolen hoeveelheid.
Combineer
Om de essentiële eiwitten binnen te krijgen, is het combineren van verschillende eiwitbronnen belangrijk. Vleesvervangers op basis van soja bevatten vaak veel eiwitten, maar kies je voor vleesvervangers op basis van groenten, dan krijg je veel minder eiwitten binnen.
IJzer is dan weer een belangrijk mineraal dat je lichaam onder andere nodig heeft om zuurstof te vervoeren in je bloed. IJzer uit vlees wordt makkelijker opgenomen door ons lichaam dan ijzer uit plantaardige bronnen. Daarom lopen vegetariërs en veganisten een verhoogd risico op ijzertekort. Om die reden wordt aan vleesvervangers vaak ijzer toegevoegd, dat kan je checken op de ingrediëntenlijst. Afhankelijk van je leeftijd en je geslacht heb je zo’n 11 à 16 mg ijzer per dag nodig.
Vitamines
Vitamine B12 hebben we nodig voor de goede werking van ons zenuwstelstel en om rode bloedcellen aan te maken. Ook hier let je er best op dat je voldoende B12 binnenkrijgt, ook dat wordt vaak toegevoegd aan vleesvervangers.
Conclusie
Het antwoord op de vraag of vleesvervangers gezond zijn, is dus niet zo eenduidig ja of neen. Of vleesvervangers gezond zijn ligt er geheel aan welke ingrediënten en toevoegingen zijn gebruikt, welke voedingsstoffen ze bevatten en hoe je ze bereidt. In het algemeen geldt: hoe natuurlijker het product is, hoe beter. Kies daarnaast voor vleesvervangers met voldoende eiwit, ijzer, vitamine B1 en/of vitamine B12 en let erop dat er geen suikers zijn toegevoegd en dat ze een beperkte hoeveelheid zout bevatten.
Af en toe een vegetarische burger of worst op het menu moet kunnen. Maar als je vlees op een gezonde manier wil vervangen, dan kies je beter voor een mix van granen, noten, zaden, sojaproducten en peulvruchten zoals kikkererwten, sojabonen, linzen, rode, bruine en witte bonen. Ook licht bewerkte vleesvervangers, zoals seitan, tofu, tempé en mycoproteïne, zijn een goed alternatief. Vegetarische kant-en-klare vleesvervangers bevatten vaak te veel zout en/of vet en te weinig eiwitten.
/Waarom is vlees eigenlijk slecht voor het klimaat?
Vleesconsumptie heeft een erg hoge impact op het milieu. Toch hoeven we vlees niet volledig van het menu te schrappen. Dieren zetten immers grondstoffen die de mens niet kan eten – gras – om in voedsel.
Maar we eten met z’n allen te veel vlees. En de intensieve veeteelt weegt zwaar op het milieu. Vee wordt op grote schaal gekweekt voor consumptie, en de dieren krijgen grondstoffen te eten die we als mens ook kunnen consumeren, zoals soja en graan. De intensiviteit waarmee we vandaag aan veeteelt doen, brengt een hoge uitstoot van broeikasgassen met zich mee, vereist veel land en heeft een grote impact op de wereldwijde biodiversiteit, in vergelijking met plantaardige eiwitbronnen.
Rekening houdend met de milieu-impact van de verschillende soorten vlees, is gevogelte de beste keuze. Rund- en lamsvlees hebben de hoogste milieu-impact, want de veeteelt stoot veel broeikasgassen uit: slecht voor de opwarming van de aarde. Bovendien raken het drinkwater en de bodem vervuild. En wat met varkensvlees? Dat zit er ergens tussenin.
Om de impact van onze voeding op de planeet te verlagen, eten we best minder vlees. Daar zijn milieu wetenschappers het allemaal over eens. Wat nu, allemaal vegetariër worden? Zo drastisch hoeft het zeker niet. Het is een kwestie van bewuste vleesconsumptie: minder vlees van betere kwaliteit.
