INDEXSPRONG /
Een indexsprong, wat is dat juist?
TEKST Bram Van Vaerenbergh | ILLUSTRATIE jcomp | LEESTIJD: 2 MINUTEN
Een indexsprong is het vehikel bij uitstek voor de regering “om de prijzen te doen dalen en de concurrentiekracht van de bedrijven op punt te houden”. De laatste keer dat de regering een indexsprong doorvoerde, was onder premier Charles Michel in 2015. Uit een studie van de Nationale Bank uit 2019 bleek echter dat het beoogde effect deels gemist werd: met een deel van de meevaller krikten de bedrijven hun winstmarges op. Maar wat is dat nu net, een indexsprong? Thomas Greuse, adviseur op de studiedienst van het ACV, legt het uit.
Wat is een indexsprong?
“Bij een indexsprong wordt de indexatie gedurende een bepaalde tijd gepauzeerd. Voor de openbare sector en de sociale uitkeringen – waar er wordt geïndexeerd als de spilindex overschreden wordt – wordt een indexatie overgeslagen. Voor de meeste andere sectoren waar er op een vast tijdstip wordt geïndexeerd, wordt 2% van de beoogde indexering ingetrokken.”
Maar er bestaan ook andere manieren dan een indexsprong om de indexatie lager te houden?
“Het draait altijd rond drie factoren: arbeid, kapitaal en de staat. Als een van die drie minder ontvangt, profiteren de anderen. Zo is bijvoorbeeld de btw-verlaging op energie van 21% naar 6% een goed voorbeeld. Hier betaalt de staat de rekening, maar door die verlaging van de btw vertraagt ook de inflatie en neemt de indexatie dus minder snel toe. Met als gevolg dat het geld gemiddeld genomen niet bij de werknemer terecht komt, maar bij de werkgever. Want die moet minder indexeren. Al is het bij de werknemers ook een verhaal met winnaars en verliezers. Hoe groter het deel van het inkomen waarmee je de energierekening moet betalen, hoe meer kans dat je wint. Hoe kleiner, hoe meer kans dat je verliest.”
-//-
“Hoe jonger je bent bij een indexsprong, hoe meer inkomen je gecumuleerd zal verliezen”
_
THOMAS GREUSE, ACV-STUDIEDIENST
En concreet, welke gevolgen heeft een indexsprong voor de lonen, uitkeringen en pensioenen?
“Het staat vast dat je minder krijgt dan waar je normaal recht op had. Het blijft een evenwicht tussen de factoren arbeid, kapitaal en staat. Als jij minder loon krijgt door een indexsprong, zijn het de bedrijven en de staat die er van profiteren. Er is niet enkel een impact op je loon nu. Latere indexeringen worden dan ook op een beperkter bedrag berekend. Met ook gevolgen voor eventuele latere sociale uitkeringen. Stel bijvoorbeeld dat je arbeidsongeschikt wordt, dan krijg je een lagere sociale uitkering, omdat die gebaseerd is op je vroegere loon. Ook je pensioen zal er van weten. Immers, hoe minder hoog je loon, hoe minder wettelijk pensioen je opbouwt. Hoe jonger je bent bij een indexsprong, hoe meer inkomen je gecumuleerd zal verliezen.
