ACTUEEL /
Internationale Arbeidsconferentie in een wereld op drift
TEKST Chris Serroyen en Stijn Sintubin | FOTO Phovoir | LEESTIJD: 3 MINUTEN | VAKBEWEGING 21 JUNI 2023
Het ACV nam opnieuw met een stevige delegatie deel aan de Internationale Arbeidsconferentie in Genève. Daar komen de 187 landen die lid zijn van de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) jaarlijks bijeen rond de arbeidsvraagstukken in de wereld. Met in elke nationale delegatie naast de regeringsvertegenwoordigers ook steeds de nationale sociale partners. Het maakt de IAO uniek als internationale instelling. Al werd de aandacht voor het inhoudelijke werk wat weggezogen door drie bijzondere kwesties: over het voorzitterschap van de Conferentie, over de begroting van de IAO en over de schending van vakbondsrechten in Wit-Rusland.
Het begon al met de keuze van Qatar als voorzitter van de Conferentie dit jaar. Met het wereldkampioenschap voetbal kwamen daar de zware schendingen van universele arbeidsrechten bloot te liggen. Onder druk van de internationale vakbeweging en de IAO is wel wat veranderd, maar ruim onvoldoende. Met het risico dat het opnieuw van kwaad naar erger gaat nu de schijnwerpers samen met de voetballers weg zijn uit Qatar. Bij sommige vakbonden gingen wat stemmen op om rel te schoppen over het voorzitterschap. Onze internationale vakbondskoepel pakte het onder leiding van oud-ACV-collega Luc Triangle verstandiger aan: op de vooravond van de Conferentie nieuwe engagementen van Qatar vragen inzake arbeidsbescherming. Wat aardig lukte.
Genderdiversiteit als taboe
Een ongeziene crisis was er over de nieuwe begroting voor de IAO die moest worden goedgekeurd. Een deel van de Afrikaanse en Arabische wereld wil niet dat de IAO werkt rond de inclusie van LGBTQIA+ in de arbeidswereld. Je merkt trouwens ook gevaarlijke tendensen in andere delen van de wereld, eveneens in Europa. Als chantagemiddel dreigden die weerspannige landen het budget voor 2024-2025 te blokkeren. Na zeer moeilijke besprekingen kon dit worden gedeblokkeerd. Maar daarmee is het gepolariseerde debat nog niet weg.
Wit-Rusland als nieuwe paria
Het had verbaasd moest de oorlog in Oekraïne ook niet door de Conferentie razen. De IAO heeft het wat gehad met Wit-Rusland, de braafste leerling van de Russische klas. Daar werd vrij syndicalisme onmogelijk gemaakt. Een reeks vakbondsleiders werd veroordeeld. Een belangrijk deel zit nog vast. De IAO wendde zich daarop tot Wit-Rusland, maar dat weigerde elke medewerking. Zodat nu de vraag voorlag om zware sancties te treffen op basis van artikel 33 van haar statuten. Dat werd in de geschiedenis van de IAO nog maar één keer gebruikt, in 2000, naar aanleiding van de aanhoudende dwangarbeid in Myanmar. Op de Conferentie zag je hoe met de oorlog in Oekraïne het geopolitieke plaatje is beginnen schuiven, met tal van landen die Rusland niet voor het hoofd wilden stoten. Gelukkig geraakte ook dat vlot.
Naarstig commissiewerk
En dan was er nog het inhoudelijke werk in de commissies. Zoals elk jaar moesten een reeks landen in de Commissie voor de Toepassing van de Normen spitsroeden lopen, met Marc Leemans als voorzitter van de werknemersgroep. Met voor een aantal van die landen toch wel scherpe terechtwijzingen. Opvallend is vooral de zware aanmaning naar het Verenigd Koninkrijk wegens schending van de vakbondsrechten en de veeg uit de pan naar Meloni’s migratiepolitiek in Italië. Italië werd op de strafbank gezet omwille van de gebrekkige controle door de arbeidsinspectie op het misbruik van arbeidsmigranten in de landbouwsector. Een andere commissie bekeek, tegen de achtergrond van de klimaatverhitting, maar samenhangend met snelle industriële en technologische ontwikkelingen, wat de verdere rol van de IAO op dat vlak moet zijn. Al eerder was binnen de IAO een akkoord bereikt over de nood aan rechtvaardige transitie. Lees: de absolute noodzaak aan begeleidende maatregelen voor de werknemers bij de impact van de klimaatverandering. Na bijzonder moeilijke onderhandelingen werden stappen vooruit gezet. Waaronder de aanmaning naar de Lidstaten om ook die rechtvaardige transitie met effectieve stappen in de praktijk te brengen. Jaarlijks is er op de Conferentie ook een commissie die aangeeft wat verder moet gebeuren voor een van de strategische doelstellingen van de IAO. Deze keer was het de beurt aan de arbeidsbescherming. Wat leidde tot nieuwe opdrachten voor de IAO om door te werken op het thema van de minimumlonen, van de excessieve werktijden, van de onzekere contracten, van de artificiële intelligentie ook. Veel concreter werd het echter in de Commissie die de leercontracten onder de loep nam. Daar werd in tweede lezing een nieuwe norm van de IAO afgewerkt. Nelis Jespers van Jong ACV nam actief deel aan de besprekingen. Lees zijn verslag ‘Werkers met leercontract beter beschermd’.
