DE STELLING /
Werk en mantelzorg moet je makkelijker kunnen combineren
TEKST Patrick Van Looveren / FOTO De Visu / 11 september 2024 / leestijd: 5 minuten
“Ondernemingen moeten een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid voeren”
Nathalie Stuvers, ACV Samenwerker
Nathalie Stuvers is ACV Samenwerker voor de regio’s Limburg en Vlaams-Brabant. “Met de Samenwerkers ondersteunen we ACV-militanten die werk willen maken van een inclusief personeelsbeleid in hun onderneming of organisatie. We steunen dan ook volop alle inspanningen om te komen tot een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid.”
“We porren ACV-militanten aan om hun werkgevers hierin mee te krijgen. Het pilootproject over mantelzorg en werk dat Hilde aanstuurt (zie hiernaast) is heel waardevol. Het ACV zit omkaderend hierover in overleg met de werkgeversorganisaties en de andere vakbonden. Ook via die weg trachten we vooruitgang te boeken. Door een mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid voelen werknemers zich meer gewaardeerd en hebben ze minder combinatiestress. Daardoor is er minder verzuim en minder verloop. Naar werkgevers spelen we uit dat ze zo hun personeel beter aan boord kunnen houden, dat hun personeel dan loyaler is en dat hun onderneming hierdoor een positiever imago krijgt.
De arbeidsdeal van vorig jaar geeft al een aanzet, want ze stelt dat werknemers het recht hebben om een flexibeler werkregime te vragen. Het is wel nog altijd de werkgever die beslist. Probeer met je militantenkern via het sociaal overleg proactief een cao af te sluiten waarin de mogelijkheid tot flexibiliteit bij mantelzorg wordt opgenomen en/of probeer hierover een missie-visie van de onderneming op papier te krijgen, zodat de mantelzorger niet meer afhankelijk is van de willekeur van zijn of haar directe leidinggevende.
Weet dat bij thematisch verlof je je zorgdagen kan spreiden binnen een kwartaal, dus bijvoorbeeld 4 weken werken en 1 week niet. Dat kan van pas komen als je bijvoorbeeld met de kinderen een beurtrol afspreekt om voor je bejaarde ouder te zorgen. Een beetje het verhaal van de opvang van kinderen bij co-ouderschap, waarbij je de ene week meer en de andere week minder werkt.
Mits wat flexibiliteit is veel mogelijk en kunnen werknemers werk en mantelzorg combineren.”
“(H)erkennen van mantelzorgers op de werkvloer”
Hilde Weckhuysen, stafmedewerker Mantelzorgnetwerk vzw
Hilde Weckhuysen, stafmedewerker van Mantelzorgnetwerk vzw – één van de zes erkende mantelzorgverenigingen in Vlaanderen – is projectleider voor het kavel ‘mantelzorg en werk’ van het Vlaams mantelzorgplan 2022-2024. Een 30-tal ondernemingen en organisaties laten zich door haar begeleiden in een pilootproject. “We willen werkgevers sensibiliseren rond het thema en samen met hun HR-diensten verbetertrajecten opzetten om de combinatie tussen werk en mantelzorg makkelijker te maken.”
Onze mantelzorgvereniging was de afgelopen 10 jaar al betrokken bij een aantal projecten over mantelzorgers die op de werkvloer actief zijn. We moesten dus niet van scratch beginnen. Er zijn al heel wat tools voorhanden. Meestal begin ik met een organisatiescan, een personeelsbevraging waarbij we in kaart brengen hoeveel mantelzorgers er zijn en peilen naar de aanwezige sterktes en zwaktes op het vlak van mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid. En wat stel je vast? Dat er heel veel met collega’s wordt gesproken over de moeilijke combinatie van werk en mantelzorg, maar dat er nog te vaak ruis zit op de relatie met de leidinggevenden om dit aan te kaarten. Het blijft nog vaak een taboe. Mantelzorgers die overbelast raken en uitvallen kosten nochtans heel veel aan de ziekteverzekering. Als werkgever ga je dus best preventief tewerk en neem je maatregelen die de combinatie van mantelzorg met werk vergemakkelijken.
Eerst moet je werk maken van een goede visieontwikkeling, met duidelijke afspraken. Je moet alle leidinggevenden op één lijn krijgen. Het mag niet afhangen van wie je leidinggevende is of je bijvoorbeeld een soepeler werkregime krijgt. Er moet ook een cultuur van bespreekbaarheid zijn. Vaak weten mantelzorgers niet bij wie ze in hun onderneming of organisatie met hun verhaal terechtkunnen, wie iets kan veranderen aan hun situatie. Heel veel mantelzorgers zijn zoekende naar informatie over verlofstelsels, premies en tegemoetkomingen, … We helpen door infosessies op de werkvloer te organiseren. Binnen onze reguliere werking merken we dat we zelf ’s avonds te weinig werkende mantelzorgers bereiken op onze infosessies. Daarnaast help je mantelzorgers vooral door hen maatregelen op maat aan te bieden. Voor de ene werknemer kan een flexibel werkregime met telewerk een oplossing zijn. Maar dat kan niet voor elke job. Voor een productiearbeider kan een vaste shift bijvoorbeeld een oplossing zijn om zijn of haar kind met een beperking iedere dag naar school te kunnen brengen. Belangrijk is alleszins dat er niet te veel discrepantie is tussen bedienden en arbeiders of tussen mensen die kunnen telewerken en mensen die fysiek op hun werkpost moeten zijn. Dit leidt al snel tot frustraties. Op mantelzorgvriendelijkondernemen.be vind je een lijst met allerlei maatregelen op maat. Je kan daar inspiratie opdoen.
Veel werkgevers zeggen ‘wij staan al heel gemakkelijk verlof medische bijstand toe, wat kunnen we nog meer doen?’ Die verlofstelsels zijn heel waardevol, maar niet mogelijk voor wie financieel kwetsbaar is. Voor een alleenstaande is zelfs 4/5de werken vaak geen optie. Je moet de facturen kunnen blijven betalen. Sommige mantelzorgers blijven ook graag aan de slag en maken een bewuste keuze over het tijdstip en duur van de zorg. Zij schakelen externe hulp in zoals dagopvang en gezinszorg tijdens de werkuren. Iemand zei me ‘Mijn werk is mijn zelfzorg. Ik wil niet alleen mantelzorger zijn en zo geïsoleerd raken.’”
En jij
Hoe gaat jouw onderneming om met werknemers die mantelzorger zijn? Laat het ons weten op vakbeweging@acv-csc.be
Zeker checken
www.mantelzorgvriendelijkondernemen.be
www.mantelzorgers.be (website van Vlaams Expertisepunt Mantelzorg)
www.hetacv.be/militant/themas/samenwerkers
https://acv-bijblijven.webinargeek.com/mantelzorgvriendelijk-ondernemen-1
(webinar met Hilde Weckhuysen rond mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid)
Boek: ‘Werken, zorgen, leven’
