Heeft u lang getwijfeld toen u werd gevraagd om Ari Epstein op te volgen?

In eerste instantie werd ik gevraagd om interim-CEO te worden en ik had toen al snel het gevoel dat ik die verantwoordelijkheid moest opnemen. Maar permanent CEO worden, is natuurlijk nog iets anders. Ik heb erover getwijfeld of ik dat wilde, in die zin dat ik mij afvroeg of ik daar klaar voor was. Omdat ik de job al deed, kon ik intussen natuurlijk al zeer goed inschatten wat die inhoudt en wat er van een CEO wordt verwacht. En als je dan ook nog eens op de steun van je raad van bestuur kunt reke­­nen… De enige voorwaarde die ik heb gesteld om aan het selectieproces deel te nemen, is dat het een zeer transparant proces moest zijn. We hebben ook een gespecialiseerde headhunter ingeschakeld, die onder meer assessments heeft afgenomen, om bij de beste kandidaat voor de functie uit te komen.

Ik was ook kandidaat omdat het een uitdagende job is, en ik hou wel van een uitdaging. De diamantsector bevindt zich in de perfecte storm. De prijzen die voor ruwe en geslepen diamanten worden betaald, zijn met dertig tot veertig procent gedaald. De concurrentie van ‘lab grown’ diamanten is sterk voelbaar. Het importverbod op Russische diamanten zorgde voor een enorme impact. En ondertussen evolueren we naar een sector waarin op relatief korte termijn alle goederen volledig traceerbaar zullen moeten zijn, een transformatie die ongezien is. Onze rol als AWDC en die van mij als CEO is om de sector hierin te begeleiden.

Moet niet eerst de rust binnen het AWDC terugkeren?

Belangrijker is om rust te brengen in de diamantgemeenschap. Die heeft perspectief nodig. En als het gaat over de moeilijkheden in de sector moet onze organisatie transparanter worden.

Uw voorganger kreeg meermaals het verwijt te weinig transparant te zijn.

Te weinig transparant. Te weinig inclusief.

U wil beter doen.

Ik durf te zeggen dat we de afgelopen maanden hebben getoond zo inclusief mogelijk te willen zijn. Om te beginnen door onze direct betrokken stakeholders inspraak te gunnen. Ook is beslist om specifieke werkgroepen op te richten die zich over een bepaald thema zullen buigen. En verder ben ik recent naar Botswana en New York gereisd met als hoofddoel om belanghebbenden te informeren over wat wij in Antwerpen doen. Inspanningen waarvan ik overtuigd ben dat ze hun vruchten zullen afwerpen.

“We moeten ervoor zorgen dat beleidsmakers en externe belanghebbenden beter begrijpen hoe ons bedrijf werkt, zodat hun beleid ons in staat stelt om te groeien in plaats van onbedoeld een tegenovergesteld effect te creëren”, luidt het in een interview met u op de website van het AWDC.

Diamanten zijn nog steeds ons belangrijkste exportproduct naar landen buiten de Europese Unie. Een koppositie die de voorbije jaren slechts één keer door een ander product werd ingenomen: coronavaccins. De diamantsector is dus geen onbelangrijke sector. Dan is het erg cynisch te moeten constateren dat we nog altijd een imago meedragen dat dateert van 20, 25 jaar geleden. Niet dat er in het verleden geen fouten zijn gemaakt, maar ondertussen gelden er voor diamanten compliance levels die honderd keer strenger zijn dan die voor eender welk ander product dat in ons land wordt geproduceerd of verhandeld. Vandaar die als uitnodiging bedoelde quote om eens in het Diamond Office te komen kijken naar hoe het er in de dagdagelijkse praktijk aan toegaat.

De ontslagen aan de top van het AWDC werden gelinkt aan onenigheid binnen de raad van bestuur over het door de regering in samenwerking met het AWDC uitgewerkt voorstel aangaande een importverbod op Russische diamant.

Niemand is tegen sancties om het einde van de oorlog in Oekraïne te bespoedigen, maar het kan niet de bedoeling zijn om onszelf in de voet te schieten. De afgelopen jaren groeide de import van ruwe diamanten uit Rusland tot meer dan dertig procent van de totale invoer. Nu komen er hier geen Russische diamanten meer binnen. Maar als die dan in een derde land worden geslepen en vervolgens naar de Verenigde Staten worden uitgevoerd waar de controles minder streng zijn, ben je nog altijd aan het dweilen met de kraan open.

We moeten trouwens niet alleen concurreren met handelscentra die nog steeds Russische diamanten aanvaarden, maar waar bovendien de belastingdruk aanzienlijk lager is en je in 24 uur tijd een bedrijf kunt oprichten. Niet dat dat laatste hier ook moet kunnen. Onze sterkte moet zijn dat we inzetten op compliance en transparantie, in combinatie met de enorme knowhow die hier aanwezig is.

Het AWDC kreeg van de G7 een sleutelrol toebedeeld in het controle- en traceersysteem om Russische diamanten te weren. Dat werd niet overal op gejuich onthaald.

De reden waarom het AWDC is gevraagd om die rol op te nemen, is heel simpel: we zijn het enige centrum in de wereld dat kon aantonen over de nodige expertise te beschikken. Hier worden al 35 jaar of zelfs langer diamanten gecontroleerd op hun origine. Ik begrijp uiteraard de bezorgdheden die in de brede sector leven over de manier waarop men al dan niet werd betrokken bij de besluitvorming hierover binnen de G7. Maar de sector is wel degelijk geconsulteerd. Een heleboel andere sectoren die ook onder sanctieregimes vallen, werden niet om hun mening gevraagd.

Ondertussen gaf het AWDC wel aan meer internationale controlepunten te willen die nagaan of ruwe stenen uit Rusland komen of niet. “We moeten er als sectorfederatie op toezien dat bedrijven die niet worden gesanctioneerd plots collateral damage oplopen.” Een poging om de plooien met de eigen achterban glad te strijken?

Nee. Belangrijk is om een onderscheid te maken tussen een producerend land en een handelscentrum zoals Antwerpen. Uiteraard wil elk producerend land zijn natuurlijke grondstoffen op de best mogelijke manier vermarkten of zelf verwerken. Zeker in landen als Botswana, Namibië en Angola waar het een combinatie betreft, is het dan niet meer dan normaal om ook daar een controle- en verificatiepunt op te zetten. Sowieso zullen het altijd de regels van de G7 zijn die het kader bepalen. Een producerend land zal in principe ook geen Russische diamanten importeren. In tegenstelling tot handels- en/of verwerkingscentra zoals Dubai en India waar nog altijd massaal Russische diamanten worden ingevoerd.

Je mag ook niet vergeten dat het overgrote deel van onze huidige invoer van ruwe diamanten uit Afrika komt. De betrokken landen zijn onze partners.

Het rommelt ook al een tijdje binnen HRD Antwerp, waar onlangs nog een ontslagronde plaatsvond. Denkt u eraan om ook daar in te grijpen?

Het gaat niet zozeer over al dan niet ingrijpen. Maar het is als moedermaatschappij onze verantwoordelijkheid om toe te zien op wat er bij HRD Antwerp gebeurt en hoe we daar transparant over kunnen communiceren. Daarmee zeg ik niet dat het aan ons is om de commerciële strategie van HRD Antwerp te bepalen. Ik heb het dan over algemene beleidslijnen die zowel voor het AWDC als voor HRD Antwerp moeten gelden.

Staat HRD Antwerp nog altijd te koop?

Een verkoop behoort altijd tot de mogelijkheden. Het is voor mij alleen nog een beetje vroeg om daar grote uitspraken over te doen. Maar als er zich morgen een potentiële koper aanbiedt, zal die uiteraard een luisterend oor vinden.

Het Antwerp World Diamond Centre vertegenwoordigt tussen de 1.400 en 1.600 bedrijven, die binnen de diamantsector actief zijn. “Dat aantal schommelt een beetje, omdat de sector een groot aantal familiebedrijven telt, waar er niet altijd opvolging is en die dan stoppen”, legt Karen Rentmeesters uit. De ondernemingen waarvoor het AWDC als vertegenwoordiger optreedt, zijn onder meer groothandelaars die ruwe diamanten, geslepen diamanten en diamantpoeders aanbieden, maar ook transporteurs, verzekeringsagenten en andere voor de sector belangrijke dienstverleners. Juweliers horen dan weer niet thuis in dit rijtje. “Zij maken ook geen deel uit van de ‘diamond square mile’, zoals de drie straten waar onze bedrijven opereren – nabij het centraal station van Antwerpen, nvdr – dikwijls worden genoemd.”

Haar inkomsten haalt het AWDC – als niet-ledenorganisatie – uit de activiteiten van het Diamond Office. Goederen die van buiten de Europese Unie komen of een niet-EU-land als bestemming hebben moeten langs het Diamond Office passeren om grondig te worden gecontroleerd en dat rekent hiervoor een percentage van de waarde van de goederen aan aan de handelaar.

Het Antwerp World Diamond Centre en HRD Antwerp vormden tot 2007 één geheel, maar de toenmalige regering maakte bezwaar tegen een koepelorganisatie en een commercieel bedrijf onder dezelfde noemer. En dus werd de Hoge Raad voor Diamant, zoals die constructie heette, gesplist. De commerciële poot opereert sindsdien als HRD Antwerp en het onderdeel dat als koepelorganisatie fungeerde, kreeg het letterwoord AWDC als nieuwe naam. Een naam die als het van Karen Rentmeesters afhangt op de schop mag wegens “niet echt resonerend”. “Maar ik kan natuurlijk niet alles tezelfdertijd aanpakken.”

In de diamantnijverheid leefde een tijdlang de perceptie dat ze stiefmoederlijk door het AWDC werd behandeld, maar Karen Rentmeesters ambitie “is alleszins om iedereen op gelijke voet te behandelen. Dat er door betere technieken steeds grotere stenen worden gevonden, biedt ons ook de mogelijkheid om het in Antwerpen aanwezige vakmanschap in de verf te zetten.”

Extra aandacht voor – onder meer – het beroep van slijper kan misschien ook nieuwe, jonge mensen warm maken om die job te ambiëren. De gemiddelde leeftijd in de diamantnijverheid is nu 54 jaar. “Dat is zeker iets om samen met onze partners te bekijken.”