/"De kwetsbaarheid van vrouwen in België blijft enorm"
TEKST David Morelli en Bram Van Vaerenbergh | FOTO ACV | 11 OKTOBER 2023 | LEESTIJD: 5 minuten
Op 21 september vond de derde werkgelegenheidsconferentie van de minister van Werk plaats, met als thema de participatie van vrouwen op de arbeidsmarkt. Het ACV legde er zijn eisen en concrete voorstellen op tafel. “Gelijkheid tussen vrouwen en mannen op de arbeidsmarkt is een enorme uitdaging en een enorme werf waar de politiek zich echt op moet toeleggen”, zegt Gaëlle Demez, nationaal verantwoordelijke bij Femmes CSC.
ACTUEEL /
De werkgelegenheidsconferentie van de minister van Werk vond voor de derde keer plaats. Na een eerste editie in 2021 – over loopbanen en de impact op het pensioen – kwam er vorig jaar een vervolg met als thema migrerende werknemers. Deze editie ging over de plaats van vrouwen op de arbeidsmarkt, in de ruime zin. “Het biedt de kans om vele thema’s onder de loep te nemen en de verschillende uitkomsten te onderzoeken”, zegt Gaëlle Demez, nationaal verantwoordelijke voor Femmes CSC. “Op zo’n conferentie, waar deskundigen een overzicht kwamen geven van de vormen van discriminatie van vrouwen op de arbeidsmarkt, is het belangrijk dat de politieke actoren en sociale partners samen komen om hun prioriteiten en standpunten te kunnen herbevestigen.”
En dat de derde werkgelegenheids-conferentie zich specifi ek richtte op vrouwen op de arbeidsmarkt, is nodig. Dat blijkt als we de meest recente cijfers bekijken rond de loonkloof, zeg maar het verschil tussen wat mannen en vrouwen verdienen. Die bedraagt nog steeds 23% wanneer ze op maandelijkse of jaarlijkse basis wordt berekend. “Ze is lager als we ze per uur berekenen, maar dan wordt de impact van deeltijds werk – nochtans een cruciale kwestie rond dit thema – volledig weggeveegd”, zegt Demez. En het gaat niet enkel om de loonkloof, maar ook de pensioenkloof tussen mannen en vrouwen blijft enorm. “Die bedraagt meer dan 30%. De kwetsbaarheid van vrouwen in België is nog zeer reëel en ze neemt explosief toe wanneer vrouwen ouder worden. Dat vinden we bij het ACV nog steeds een groot probleem, omdat we streven naar een echte economische én financiële autonomie voor vrouwen”, aldus Demez.
Thematische verloven
Het ACV legde op de werkgelegenheidsconferentie zijn eisen en concrete voorstellen op tafel. In een tijdspanne van twintig minuten legden we de focus op vijf actuele punten waarover we – liefst voor het einde van deze legislatuur – een akkoord willen bereiken. Thematisch verlof en tijdskrediet was het eerste punt. “De werkgevers willen het aantal van dit soort verloven verminderen, hoewel die nu al te kort schieten om privé en werk te kunnen combineren. Het recht op ouderschapsverlof en tijdskrediet zou ingevoerd én uitgebreid moeten worden. Bovendien moeten deze verloven volledig gelijkgesteld worden, zowel voor de duur van de loopbaan als voor de berekening van het pensioen. En dat is onmiddellijk onze tweede prioritaire eis”, zegt Demez.
Zoals je elders in dit nummer kan lezen, blijft het ACV ook sterk inzetten om aandoeningen als musculoskeletale aandoeningen, burnouts of werkgerelateerde kankers te erkennen, en liefst van al weg te werken. Vrouwen hebben ondertussen hun mannelijke collega’s ingehaald op vlak van blootstelling aan ziekmakend werk, zoals fysiek zware en repetitieve arbeid. En de sectoren met de grootste toename in werkdruk de laatste 15 jaar zijn uitgesproken vrouwelijke sectoren, zoals de zorg en het onderwijs. Dat zien we terugkeren in de statistieken langdurige ziekte. Vrouwen die langdurig ziek zijn, krijgen ook lagere uitkeringen, gebrekkige erkenning van beroepsziekten en fi nanciële sancties door recente regeringsmaatregelen.
Voor bepaalde zware beroepen moeten we de norm van voltijds werk in vraag stellen: moet een huishoudhulp haar hele loopbaan lang 38 uur per week werken? De feiten tonen aan dat ze dat niet kunnen, dat hun lichamen het niet vol houden. Werkgevers lossen het op met deeltijdse jobs, of de vrouwen verminderen zélf hun werktijd omdat het lichamelijk onhoudbaar is om die functie gedurende de hele loopbaan voltijds uit te oefenen. Door de voltijdse norm op 30 uur per week te leggen, versterk je de sociale bescherming van de deeltijds werkenden in de dienstenchequesector.
Ouderschap
Daarnaast blijft ook ouderschap – en vooral de huishoudelijke en gezinstaken na de geboorte – een heikel punt. Studies tonen aan dat die taken moeten worden verdeeld op het moment van de geboorte van het eerste kind, want achteraf patronen veranderen is veel moeilijker. “Ouderschapsverlof is een rechtstreekse hefboom om daar in te slagen. Ingrijpen in privékwesties ligt gevoelig, maar het is essentieel om dit verlof te verlengen”, zegt Demez. “Wij zouden dan ook het geboorteverlof – vroeger vaderschapsverlof genoemd – willen verlengen én verplichten om het op te nemen. Verschillende studies tonen aan dat op die manier de loonkloof kleiner wordt, en dat vrouwen na de geboorte van hun eerste kind vaker terugkeren naar de arbeidsmarkt. De aanwezigheid van de vader in de eerste levensweken van het kind heeft bovendien een rechtstreekse impact op de gezondheid van de moeder en het welzijn van het kind.”
Kinderopvang
In Vlaanderen werden er meer middelen vrijgemaakt voor de kinderopvang, maar ook die sector blijft prioritair voor het ACV. Er moet dringend een duurzame oplossing komen voor de problemen van aanbod, kwaliteit en toegankelijkheid van de kinderdagverblijven, die fors zijn toegenomen. Deze situatie leidt tot verarming van de ouders (en dus van de kinderen) aan wie de prijsstijging in de kinderdagverblijven wordt doorgerekend, een tekort aan kinderopvangplaatsen, een golf van sluitingen van kinderdagverblijven sinds enkele maanden, een uitstroom uit de sector van onthaalouders door het gebrek aan volwaardig statuut, werktijdvermindering bij ouders of grootouders die inspringen. Bijna de helft van de moeders die nu geen kinderopvang gebruikt, zou door een beter aanbod meer uren gaan werken of (terug) starten te werken.
Hiermee gelinkt is ook het debat rond het activeren van huisvrouwen. Zij verrichten een groot deel van de essentiële, onbetaalde zorgarbeid in onze samenleving. Huisvrouwen activeren kan niet via fi nanciële sancties, maar via begeleiding en het wegnemen van drempels tot de arbeidsmarkt. Factoren die bijdragen aan activering is goede kinderopvang, goede verlofsystemen, wegnemen van discriminatie op de arbeidsmarkt etc.
Met het oog op de verkiezingen in juni 2024 wil het ACV al deze punten ook op de agenda houden. “Gelijkheid tussen vrouwen en mannen op de arbeidsmarkt is een enorme uitdaging en een enorme werf waar de politiek zich echt op moet toeleggen. We nemen deze punten dan ook op in de federale en regionale memorandum van het ACV ter gelegenheid van de parlementsverkiezingen”, besluit Demez.
