ACTUEEL /
“Hard schorsingsbeleid is contraproductief”
TEKST Willem Vandewalle / FOTO’S Maarten De Bouw / 19 MAART 2025 / LEESTIJD: 4 MINUTEN
De federale regering besliste om de werkloosheidsuitkeringen te beperken tot maximaal twee jaar. Vlaams minister van Werk Zuhal Demir (N-VA) gaat daar op door en draait de duimschroeven voor werkzoekenden harder aan met een streng schorsingsbeleid. Maar dat werkt contraproductief zeggen ACV-experts. “Het heeft een averechts effect. Mensen die worden geschorst, verdwijnen uit beeld, terwijl een goede begeleiding net de sleutel is tot duurzame tewerkstelling”, zegt Stijn Gryp, die het Vlaams ACV aanstuurt.
In haar nieuwe actieplan kondigt Vlaams minister van Werk Zuhal Demir aan dat mensen zonder werk sneller en strenger gestraft zullen worden indien zij tweemaal niet ingaan op een jobaanbod van de VDAB. Ook het niet opdagen voor afspraken met de VDAB zal strenger en sneller gesanctioneerd worden. De sancties die worden opgelegd zullen bovendien ook veel sneller ingaan. “Dat is alleen maar rechtvaardig tegenover de mensen die wél de lasten dragen en die werk zoeken.” klinkt het bij Demir. Doorbomend op het mantra van 80% werkzaamheidsgraad gaat Demir vol in de aanval tegen de kleine groep werklozen die Vlaanderen nog rest. Haar aanpak mag dan wel appelleren aan de opvattingen van de ‘publieke opinie’ over deze groep ‘werkonwilligen’, uit alle wetenschappelijke studies blijkt dat het hanteren van de stok allerminst resulteert in de gewenste verhoogde tewerkstelling. Het beleid ent zich volledig op het beeld van de ‘luie werkonwillige’ die uit zijn zetel moet worden gejaagd en waarvoor enkel strengere sancties helpen. Stijn Gryp: “In werkelijkheid ligt bij het overgrote deel van de mensen die langdurig werkloos zijn een heel complex samenspel van factoren aan de basis. Daaraan wordt voorbij gegaan met dit beleid.”
“Een goede begeleiding is de sleutel tot duurzame tewerkstelling.”
Stijn Gryp
Opgejaagd wild
“In de werkloosheid belanden kan iedereen overkomen” zegt Koen Repriels, adviseur van de ACV-studiedienst die het arbeidsmarktbeleid in Vlaanderen opvolgt. “Kijk naar de werknemers van Audi Vorst of Lunch Garden. Je geeft jarenlang het beste van jezelf en plots – van de ene dag op de andere – krijg je te horen dat het allemaal niet voldoende is geweest en beland je op straat. Dit is, zeker voor de mensen met een lange staat van dienst, een enorme klap om te verwerken. Het steeds terugkerende riedeltje ‘wie wil werken, kan werken’ komt ook niet helemaal overeen met de realiteit. Bepaalde profielen – zoals ouderen of kortgeschoolden – worden continu afgewezen op de arbeidsmarkt. Zij worden nu al door de VDAB opgejaagd om aan de lopende band te solliciteren. Als je dan keer op keer de boodschap krijgt dat je niet weerhouden wordt, is dat mentaal enorm zwaar. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat de moed hen soms in de schoenen zakt. Demir maakt van deze mensen nog meer opgejaagd wild.”
“Je kan mensen niet zomaar inzetten
in jobs die niet
aansluiten bij hun talenten en waar de arbeidsvreugde voor hen minimaal is.”
Kaat Boonen
Vele vooroordelen
“De Visie-documentaire ‘Ik hoop spoedig van u te horen’ waarbij Lies Van Der Auwera en Djorven Ariën één jaar lang vijf mensen in hun zoektocht naar werk volgden, ontmaskerde de vele vooroordelen over mensen die al een tijdje werkloos zijn”, zegt Kaat Boonen, stafmedewerker van de bewegingsploeg van het ACV, die de provinciale arbeidsmarkt- en werkzoekendenwerkingen begeleidt. “De documentaire geeft een realistisch beeld van wat het inhoudt om zonder werk te zitten. Van teleurstelling naar hoop en weer terug.” Marnix Martens (62 jaar) is één van de vijf werkzoekenden uit de documentaire “Ze zeggen nooit dat ik te oud ben, maar ik voel het wel. Hoe kunnen werkgevers klagen over krapte op de arbeidsmarkt, als je op zoveel vlakken discriminerend je personeel selecteert? Werkgevers willen witte raven. Ze schuiven zo vele werkzoekenden simpelweg aan de kant.” Alexandra Rutten (29 jaar) – ook in de documentaire – kan er over meespreken. Ze kampt van jongs af aan met zware hoofdpijn, die plots kan opsteken. “Ik ben eerlijk over mijn aandoening bij een sollicitatie, maar dan maak ik geen kans meer.”
Beter focussen op wegwerken van drempels
Kaat Boonen: “Werkgevers kunnen dan wel moord en brand schreeuwen over het aantal oningevulde vacatures, het feit blijft dat het profiel van de werkzoekenden vaak niet overeenstemt met deze openstaande vacatures. Bovendien zijn interesse en motivatie essentiële voorwaarden voor het succesvol en langdurig uitoefenen van een job. Je kan mensen niet zomaar inzetten in jobs die niet aansluiten bij hun talenten en waar de arbeidsvreugde voor hen minimaal is. Dat is geen duurzame oplossing.” Koen Repriels vult aan: “De nieuwe maatregelen zijn niet alleen contraproductief, maar geven ook blijk van een gebrekkig inzicht in het fenomeen werkloosheid. In plaats van steeds mensen met een stok achterna te zitten, zou de regering zich beter focussen op het wegwerken van de drempels die de toegang tot werk bemoeilijken. Voor mensen die niet in staat zijn kinderopvang te betalen, geen netwerk hebben om op terug te vallen, te kampen hebben met financiële stress, continu gezondheidsklachten ervaren door slechte huisvesting of afhankelijk zijn van gebrekkig openbaar vervoer is de stap naar werk absoluut niet eenvoudig. Deze mensen hebben nood aan een begeleidende en niet aan een straffende overheid. Een effectief armoedebeleid zou meer mensen in staat kunnen stellen aan de slag te gaan. Het beleid dat nu gevoerd wordt duwt mensen juist dieper in de armoede.”
“In plaats van steeds mensen met een stok achterna te zitten, zou de regering zich beter focussen op het wegwerken van de drempels.”
Koen Repriels
Meer menselijkheid gevraagd
Kaat Boonen: “Het ellendige gevoel niet bij te kunnen dragen aan de samenleving door geen werk te hebben komt vaak naar boven in de provinciale arbeidsmarkt- en werkzoekendenwerkingen.” Stijn Gryp: “Waar het sterke aanklampingsbeleid in Vlaanderen nog enigszins te verantwoorden was door de onbeperkte duur van de werkloosheidsuitkeringen, zijn nu zowel federaal als Vlaams de duimschroeven stevig aangeschroefd. Er is steeds minder plaats voor menselijkheid en begrip in het Vlaamse arbeidsmarktbeleid.”
