ACTIE /
"IKTREKHETMIJAAN": ZORGSECTOR STAAT VOOR GROTE UITDAGINGEN OP HET VLAK VAN ENERGIEBESPARING
TEKST Fien Vandamme I Foto Rob Stevens | 17 JANUARI 2024 | LEESTIJD: 3 MINUTEN
Dikketruiendag werd vorig jaar ‘Iktrekhetmijaan’ gedoopt. Waar de focus eerst lag op het minderen van de verwarming om aandacht te vestigen op ons energieverbruik, komen nu steeds meer andere thema’s mee in het vizier: sluipverbruik, klimaatvluchtelingen, duurzame mobiliteit,… De nieuwe naam dekt de lading beter. Van 29 januari tot 4 februari doen heel wat scholen en organisaties hun best om extra aandacht te besteden aan deze kwesties. We namen een kijkje in een sector die op dit vlak voor grote uitdagingen staat: de zorgsector. En hoe twee van onze militanten daar hun steentje aan bijdragen.
/Raf Degeest – Oostrem vzw – militant Comité PB en vakbondsafvaardiging
Hoe worden jullie op de hoogte gebracht van klimaatinvesteringen binnen jullie organisatie?
“Daar zit zeker een stuk sociaal overleg in. Alle info omtrent investeringen passeert aan de hand van een financieel overzicht op ons syndicaal overleg. Hoewel alle beslissingen over het klimaatneutraal maken van onze gebouwen komen vanuit ons directieteam, worden we absoluut betrokken. Onze algemeen directeur is een ex-afgevaardigde, dus dat draagt er zeker toe bij.”
Zijn er nog manieren waarop jullie betrokken worden?
“Enige tijd geleden werd bij ons een patrimoniumbeheerder aangesteld die vooral rond de duurzaamheid van onze gebouwen moet werken. Zo bracht hij al ons energieverbruik in kaart, maar stelde hij ook per afdeling een ambassadeur aan om de dienst te vertegenwoordigen. Op onze eerste vergadering, bleek dat ons verbruik qua verwarming en elektriciteit het tienvoudige bedroeg van wat wij dachten. Onze taak als ambassadeurs is tweevoudig, enerzijds worden we op de hoogte gehouden van de renovatieplannen van de gebouwen, anderzijds moeten we mee uitkijken naar mogelijke verbeteringen op de afdeling waar we werken.”
Op welke manier begin je aan klimaatrenovaties?
“Een jaar half geleden begon onze patrimoniumbeheerder met het inventariseren van onze broeikasgasemissies. Vooraleer we die aanpakken, was het immers belangrijk om te weten hoeveel we uitstoten, en waar (wagenpark, verwarmingsinstallaties, personenverkeer op de sites, elektriciteitsverbruik, etc.). Daarvoor gebruiken we GRUUND, een softwarepakket dat deze berekening vergemakkelijkt. Dat project loopt nu op zijn einde. Wat blijkt? Vooral verwarming en voeding spelen een rol. Daar zullen we dus extra inspanningen moeten leveren.”
En wat doen jullie met de resultaten?
“Dat verwarming een grote rol speelt in onze uitstoot, was te verwachten. Een groot deel van onze gebouwen zijn oud en slecht geïsoleerd. Dat is gewoon ‘verwarmen met de kraan open’. Het verhaal is echter complex: een deel van de panden zijn in onze eigendom, en kunnen we dus renoveren. Een ander deel huren we echter van de gemeente en nog andere gebouwen huren we bij
Woningtrots. Geen simpele puzzel om te leggen. Op dit moment hebben we op onze oudste afdeling het dak vernieuwd en gerenoveerd.”
Op welke manier kwamen die zonnepanelen er?
“Voor een van de gebouwen gingen we in zee met coöperatie ECoOB voor het leggen van zonnepanelen. Op die manier zijn we zelf geen investeerder, maar is de PV-installatie ook niet onze eigendom. ECoOB blijft dus verantwoordelijk voor zowel het optimaal functioneren van de installatie alsook voor het onderhoud. Over 20 jaar verdienen wij hierop terug. Het geld dat we ondertussen uitsparen en niet geven aan een netbeheerder is mooi meegenomen. Het geld valt in onze sector niet voor het rapen en kan op die manier gaan naar waar het hoort: onze zorg voor mensen met beperking.”
/Robin Andries – Ons Tehuis Brabant vzw Kampenhout – militant Comité PB, OR en vakbondsafgevaardiging
Hoe werd je, naast opvoeder, ook klimaatverantwoordelijke?
“Tijdens de coronacrisis werd mij gevraagd klimaatverantwoordelijke te worden binnen de organisatie. Mijn vorige directeur wist immers dat dit thema me na aan het hart ligt. Op dat moment was het nog relatief onduidelijk wat dit precies zou gaan inhouden. De aanleiding voor deze nieuwe functie was dat er voor heel de sector een klimaatvisieplan moest worden opgemaakt. Daarvoor werd de medewerking van de verschillende instellingen gevraagd. Zo moesten we onder andere een vragenlijst invullen.”
Wat houdt je rol als klimaatverantwoordelijke ondertussen in?
“De timing van de vragenlijst voor een sectoraal klimaatvisieplan was niet ideaal, gezien de coronacrisis op dat moment ook bij onze zorginstelling op de voorgrond trad. Het jaar nadat we de vragenlijst moesten invullen, kwam echter de energiecrisis aankloppen met opnieuw een uitdaging. Onze organisatie bezit meerdere gebouwen, waarvan de meeste een veertigtal jaar oud zijn. Het was mede mijn taak om te bekijken hoe we maximaal konden besparen op onze energiefactuur. We slaagden er uiteindelijk in om ons gebruik naar beneden te halen. Hoewel we in absolute cijfers minder energie hadden verbruikt, lag het bedrag op onze eindfactuur nog altijd rond de 150.000 euro. Zonder onze inspanning was dat 200.000 euro geweest, maar het blijft een zure overwinning.”
Hoe hebben jullie het aangepakt om minder energie te verbruiken?
“De urgentie van de stijgende gasprijzen gaf mijn taak als klimaatverantwoordelijke een duidelijke invulling: hoe kunnen we maximaal besparen? We wilden vooral inzetten op de stookregimes en de temperaturen in de gebouwen. Daarom ben ik bij elk team langsgegaan met mijn verhaal over klimaat, en de gas- en elektriciteitsprijzen. Daarna bekeken we van leefgroep tot leefgroep welke winsten er konden worden geboekt. Er was geen oplossing die voor iedereen goed was, we moesten op maat van de bewoners en begeleiders werken. Niet evident, maar we slaagden er wel in. En de collega’s stapten vlot mee in het verhaal, en sommigen wilden zelfs nog meer doen.”
Ondertussen ligt de coronacrisis grotendeels achter ons. Wat gebeurde er sindsdien nog?
“Het is belangrijk om te bekijken hoe we efficiënt kunnen verwarmen en waar er overbodige uitstoot is, zowel voor het klimaat als voor onze factuur. Ondanks de 20% energiewinsten die we konden boeken in 2022, konden we vorig jaar nog eens 10% extra energiewinst behalen. Het is met andere woorden een belangrijke invalshoek om te kunnen besparen in een sector waar subsidies vaak tekortschieten, zonder dat dit gebeurt op de kap van het personeel. Sindsdien monitoren we ons verbruik maandelijks. Als het gaat om onvoorziene stijgingen, dan onderzoeken we waar het fout liep. Daarnaast worden er bij een van onze gebouwen binnenkort zonnepanelen geïnstalleerd. Via het Vlaams EnergieBedrijf kwamen we in contact met PajoPower, een coöperatie die de installatie en onderhoud hiervan op zich neemt. Zo kunnen wij genieten van goedkopere elektriciteit, zonder het dragen van de kosten voor deze investering.”
