DOSSIER ARBEIDSONGEVALLEN V /
"Verzekeraars weigeren 1 op 6 arbeidsongevallen onterecht"
TEKST Patrick Van Looveren | FOTO James Arthur | LEESTIJD: 4 MINUTEN | VAKBEWEGING 19 APRIL 2023
/Duizenden slachtoffers blijven jaarlijks in de kou staan
Verzekeraars beslissen zelf of ze een arbeidsongeval aanvaarden of weigeren. Waar in 1985 slechts 2,2% van de aangegeven arbeidsongevallen werd geweigerd, is dat nu 14,6%. In 1 op 6 gevallen is dat onterecht volgens Fedris (het federaal agentschap voor beroepsrisico’s), die dit steekproefgewijs onderzoekt. Elk jaar blijven zo duizenden slachtoffers van een arbeidsongeval in de kou staan. Dit moet dringend aangepakt worden, zegt Stijn Gryp, hoofd van de dienst onderneming van het ACV.
Hoe evolueert het aantal aangiftes van arbeidsongevallen?
“Sinds 1985 is het aantal aangiftes van arbeidsongevallen in de privésector gestaag gedaald (grijze balkjes in de grafiek op blz. 9). Deze daling zet zich de laatste jaren wel niet meer sterk door. De lagere cijfers in 2020 en 2021 zijn te wijten aan de coronapandemie. Het aantal aangiftes van ernstige (en dodelijke) arbeidsongevallen is echter helemaal niet gedaald (in 1985 waren er 11.020 aangiftes en in 2021 11.530, blauw-grijze lijn in grafiek). Ook in de overheidssector zien we de laatste jaren niet meer echt een daling van het aantal aangiftes van arbeidsongevallen.”
En hoe zit met het aantal geweigerde arbeidsongevallen?
“Het percentage aangiftes in de privésector dat door de verzekeraars geweigerd werd in 2021 ligt meer dan 6 keer hoger dan in 1985, (groene lijn in de grafiek). In 1985 ging het om 2,2% van alle aangiftes in 2021 om 14,6%. In de overheidssector ligt het aantal geweigerde aangiftes van arbeidsongevallen lager.”
-//-
Het percentage aangiftes in de privésector dat door de verzekeraars geweigerd werd in 2021 ligt meer dan 6 keer hoger dan in 1985.
_
Wie beslist over het weigeren of aanvaarden van arbeidsongevallen?
“In de privésector worden de aangiftes van arbeidsongevallen aanvaard of geweigerd door de arbeidsongevallenverzekeraars. In de overheidssector gebeurt dit door de werkgever zelf, al laat deze zich hierbij wel adviseren door verzekeraars. Om een arbeidsongeval te kunnen aanvaarden, moet voldaan worden aan een aantal criteria. Het moet gaan om een plotse gebeurtenis die plaatsvindt tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst of op de weg van of naar het werk. En er moet sprake zijn van schade (een fysiek of mentaal letsel). Voor het slachtoffer van een arbeidsongeval heeft de keuze – aanvaarding of weigering – serieuze consequenties.”
Is er dan geen controle op die geweigerde arbeidsongevallen?
Fedris (het federaal agentschap voor beroepsrisico’s) voert jaarlijks een controle uit op een deel van de geweigerde arbeidsongevallen om te kijken of deze al dan niet terecht geweigerd werden. De geweigerde arbeidsongevallen die Fedris controleert, kunnen we opdelen in twee groepen. Een eerste groep zijn de geweigerde arbeidsongevallen waarvoor het slachtoffer (of zijn vertegenwoordiger) zelf een onderzoek heeft gevraagd. De tweede groep (90%) zijn geweigerde arbeidsongevallen die Fedris op eigen initiatief onderzoekt. In de periode 2019-2021 werden gemiddeld 586 van de 3.496 onderzochte geweigerde arbeidsongevallen volgens Fedris onterecht geweigerd, omgerekend dus 16,8% of 1 op 6. Heel wat slachtoffers zien hun arbeidsongeval dus onterecht geweigerd. Met alle gevolgen van dien voor hun fysieke en mentale gezondheid, voor hun inkomen, etc.
Nog onrustwekkender wordt het als we inzoomen op de ernstige arbeidsongevallen die werden geweigerd. Dat zijn ongevallen met het vooruitzicht op (minstens een gedeeltelijke) blijvende arbeidsongeschiktheid. Van deze geweigerde ernstige arbeidsongevallen nam Fedris er in 2021 369 onder de loep. Voor maar liefst 70 van deze 369 ernstige arbeidsongevallen (19%) besloot Fedris dat deze onterecht geweigerd werden. Bijna 1 op 5 dus. De onterechte weigering van zo’n ernstig arbeidsongeval heeft uiteraard een grote impact op de slachtoffers. Omdat niet alle geweigerde arbeidsongevallen onderzocht worden, blijven elk jaar duizenden slachtoffers van een arbeidsongeval in de kou staan.”
Wat moet er gebeuren?
“Het ACV wil dat alle geweigerde arbeidsongevallen door Fedris onderzocht worden. Op deze manier krijgt elk slachtoffer te weten of Fedris de weigering terecht of onterecht vindt en kan het slachtoffer eventueel zelf stappen ondernemen wanneer de verzekeraar het oordeel van Fedris niet volgt. Door alle weigeringen te onderzoeken krijgen we zicht en hopelijk ook meer grip op wangedrag bij sommige verzekeraars. Om alle geweigerde arbeidsongevallen te kunnen onderzoeken, moet Fedris uiteraard meer mensen en middelen krijgen. Het ACV pleit voor een financiering door de verzekeraars met een heffing op elk geweigerd ongeval. Daarnaast kan ook de overheid bijspringen. Een investering in Fedris levert immers een kostenbesparing op voor zowel de overheid, de sociale zekerheid, het slachtoffer als de werkgevers. Bij een geweigerd ongeval komt het slachtoffer vaak ten laste van de ziekteverzekering en moet de werkgever instaan voor het gewaarborgd loon. De verzekeraars innen de verzekeringspremies, maar schuiven de kosten door naar de ziekteverzekering, het slachtoffer en de werkgever.
Een tweede ingreep die we voorstellen is dat de slachtoffers (of de rechthebbenden) onmiddellijk en gelijktijdig met de verzekeraar een kopie krijgen van de arbeidsongevallenaangifte die de werkgever heeft gedaan. Dat is nu niet het geval. Zo weten zij onmiddellijk of de aangifte effectief gebeurde en kennen ze de inhoud ervan.
Ze kunnen nagaan of de aangifte alle nodige elementen bevat en een waarheidsgetrouwe weergave is van het ongeval. Klopt de beschrijving van het ongeval? Werden de namen van de getuigen doorgegeven? Klopt de opgave van de letsels? Kloppen de loongegevens? Indien niet, dan kunnen door snel te reageren onnodige weigeringen worden voorkomen. Daarnaast is het uiteraard ook een basisrecht van elk slachtoffer om te weten wat de werkgever over zijn of haar arbeidsongeval communiceert aan de verzekeraar.”
