Uit wat we opmaken wordt nu in alle ernst onderhandeld over de sociaaleconomische voorstellen. Wat niet duidelijk is, is wat deze onderhandelingen precies zullen opleveren. Mogelijk niet exact wat we sinds de zomer in de pers mochten lezen, maar de vraag is of het ook effectief beter zal zijn. Dat valt af te wachten. De algemene sporen blijven namelijk dezelfde: een beperking van de werkloosheid in de tijd, een verstrenging van het beleid naar langdurig zieken, een verdere flexibilisering van de arbeidsmarkt, een verstrenging van de pensioenvoorwaarden in de privé- en publieke sector en dus een verlaging van de pensioenen. Allerminst goede vooruitzichten voor de werknemers dus. Met al dan niet pestmaatregelen voor de vakbonden erbovenop. En dan hebben we al helemaal geen idee wat ons te wachten staat op het vlak van armoede- en migratiebeleid enzoverder.

Het blijft pijnlijk om zien hoe makkelijk politiek en media maatschappelijke evoluties individualiseren, ze vervolgens normaliseren om mensen dan collectief te bestraffen. Denk aan de strengere voorwaarden voor het minimumpensioen, waar vrouwen met meer onderbroken loopbanen het slachtoffer van zijn. Of de uithaal van Bouchez naar de volgens hem vaak onterecht langdurig zieken. Maatschappelijke problemen worden teruggebracht tot individuele keuzes of individuele problemen, waar mensen dan maar zelf voor moeten opdraaien. Laten we hopen dat onze acties, telkens de 13de van de maand, de regeringsonderhandelaars tot beter inzicht brengen.

Internationale ontwikkelingen

Voor meer hoopvol nieuws moeten we alvast niet naar de buurlanden kijken. Nederlands plooit zich met zijn rechtse regering steeds meer terug. Frankrijk sleept zich voort met een nieuwe regering, onderhevig aan de grillen van extreemrechts boegbeeld Le Pen. Oostenrijk geeft de fakkel voor de regeringsvorming door aan het extreemrechtse FPÖ. In Duitsland wacht men bang af of bij de verkiezingen van februari het extreemrechtse AfD het nog beter zal doen dan verwacht. Techgoeroe Elon Musk hoopt alvast van wel. En met Musk komen we op de Verenigde Staten, waar Trump vanaf 20 januari officieel de nieuwe president is. Gelet op de boodschappen die naar buiten komen, mogen we snel handelsdisputen verwachten en een perfide invloed van de techlobby op het beleid binnen en buiten de VS.

-//-

“Maatschappelijke problemen worden teruggebracht tot individuele keuzes, waar mensen dan maar zelf voor moeten opdraaien.”

_

Op Europees vlak is het afwachten wat de Europese Commissie en de Europese Raad verder zullen uitwerken in deze nieuwe periode. Het zal een kwestie zijn van er uitermate waakzaam op toe te zien of het idee van administratieve vereenvoudiging vanuit het oogpunt van competitiviteit geen excuus wordt voor het terugdraaien van regelgeving. Met rechtse regeringen overal in opmaak zal ook de Europese Raad nog meer naar rechts overhellen. Het Europees Vakverbond (EVV) heeft samen met de werkgevers wel een pact kunnen onderhandelen voor de Europese sociale dialoog. Dat moet nu nog met de Europese Commissie worden afgestemd, maar zou nog in januari moeten landen. Een anker om op Europees niveau hopelijk de stem van de sociale partners wat luider te laten klinken.

Op de agenda van de Internationale Arbeidsconferentie in juni staat het volgende gepland: het afronden van de discussie over de bescherming tegen biologische gevaren op het werk en het aanvatten van de discussie rond platformwerk. Geen van beide zal eenvoudig zijn. Het is ook uitkijken naar de tweede World Social Summit for Social Development van de Verenigde Naties in november. De locatie daarvoor is cynisch genoeg Qatar geworden, maar de top geeft wel een kans om een doorstart te maken met de strategische ontwikkelingsdoelen (SDG) richting 2030 en daarna.

Niet onbelangrijk, tegen het einde van het jaar is er waarschijnlijk een uitspraak van het Internationaal Gerechtshof over het stakingsrecht in de zaak aangespannen door de Internationale Arbeidsorganisatie. Naargelang de uitspraak kunnen verhoudingen en discussies weer gaan schuiven, zij het beperkter in Europa en in eigen land.

Voorspel voor IPA-onderhandelingen

Intussen mogen we ons opmaken voor complexe onderhandelingen om te komen tot een interprofessioneel akkoord (IPA). Met of zonder regering. De consultaties rond de eisenbundel van het ACV zijn lopende, terwijl we afwachten wat de loonnorm zal geven. Het is echter geen geheim dat er wat de loonnorm betreft niet teveel verwacht moet worden.

De kans op een 0-norm is groot, gelet op de loonontwikkelingen in de buurlanden en natuurlijk de parameters van de wet zelf, die niets van hun sjoemelkracht verloren hebben. De strijd tegen de loonnormwet blijft dus cruciaal, op alle fronten. We hopen dit jaar de procedure hierover bij het Europees Sociaal Comité te kunnen afronden, al is het waarschijnlijk nog lang wachten op een uitspraak. Hopelijk wordt dit een bijkomende steen die de loonnorm mee helpt zinken, maar we zijn er nog niet. De werkgevers zijn intussen bij monde van het VBO weer druk bezig drama te verkopen over de loonkostenhandicap. Met een norm van 0 is er dan wel geen marge voor ons, maar van een handicap zal geen sprake meer zijn, zelfs onder de voorwaarden van de wet zelf.

Het voorspel lijkt alvast weer moeilijk. Er lopen discussies over de aanpassingsregels van cao nr. 19 betreffende de financiële bijdrage van de werkgevers in de prijs van het vervoer van werknemers. Ook de aanpassing van cao nr. 17, het netto-referteloon bij SWT en cao nr. 46 met de suppletoire vergoeding voor nachtprestaties, aan de standaard jaarlijkse aanpassing aan de regelingslonen (de evolutie van de baremalonen) loopt vast. Voor de welvaartsenveloppe is er nog maar weinig vooruitgang, al bieden de cijfers van het Planbureau alvast munitie voor de nood aan blijvende welvaartsaanpassingen.

De schaduw van de regeringsonderhandelingen en de afspraken daarin hangen natuurlijk over de komende IPA-onderhandelingen. Veel zal zich mogelijk uitklaren bij het regeerakkoord, al zal het daarom niet eenvoudiger worden.

In de groep van 10 lopen gesprekken over een aanbeveling voor de toekomst van de industrie. We moeten nog zien hoe dit precies zal landen. Leidraad voor het ACV blijven de 14 punten voor een toekomstgericht industriebeleid zoals aangenomen door de Algemene Raad (lees ook blz. 16-17). Tot dusver lijken de meeste punten hiervan een plaats te krijgen, maar het geheel moet nog op zijn plaats vallen. En zoals steeds zit the devil in the details.

Eind december werd een aanpassing aan cao nr. 32bis goedgekeurd. Die versterkt de informatieprocedure door meer informatie door te geven aan de overnemer en de mogelijkheid om de overnemer ook uit te nodigen voor een toelichting. Kleine stappen, maar niet onbelangrijk. De besprekingen over aanpassingen in de procedures van herstructureringen lopen ook nog steeds door.

En voor de regering in lopende zaken zijn het de laatste loodjes. Alleen mogen ze wel nog eens aan de bak. Het RIZIV heeft de begroting zelf mogen oplossen, maar de aanpassing van de werkloosheidsuitkeringen om werkzoekenden na 65 een uitkering te laten houden vereist een aanpassing van het KB. Gelet op de verhoging van de pensioenleeftijd naar 66 in januari dringt de tijd, maar er lijkt weinig te bewegen.