DE STELLING /
Eindeloopbaanmaatregelen moeten toegankelijker worden
TEKST Bram Van Vaerenbergh / FOTO’s Yaroslav Astakhov, Michael De Lausnay & Amélie Janssens / 19 MAART 2025 / LEESTIJD: 4 MINUTEN
De Arizona-regering ontmoedigt om vroeger te stoppen dan de wettelijke pensioenleeftijd. Het SWT-stelsel wil ze helemaal op de schop. De loopbaanvoorwaarden om tijdskrediet eindeloopbaan – in de volksmond ‘landingsbanen’ – te kunnen opnemen worden een pak strenger. Moeten we dan echt allemaal tot 67 jaar werken, ongeacht de zwaarte van ons beroep?
“Er zullen nog veel slechtnieuwsgesprekken volgen”
Lut Cromphout,
ACV Puls-afgevaardigde Jan Portaels Ziekenhuis Vilvoorde
ACV Puls-afgevaardigde Jan Portaels Ziekenhuis Vilvoorde
ACV Puls-afgevaardigde Lut Cromphout werkt als verpleegkundige in het Jan Portaels Ziekenhuis in Vilvoorde. “Ik moet al werken tot mijn 66. In een zwaar beroep, hoewel dat zo niet erkend wordt. Tijdens mijn shiften moet ik soms een extra rustpauze inlassen omdat ik fysiek op ben”, zegt ze.
De zorg blijft overwegend een vrouwensector. Toen ik afgestudeerd ben, eind jaren zeventig, had je als vrouw drie keuzes: je werd leerkracht, je ging in de zorg werken of je nam een kantoorjob aan. Toen was er een overschot aan verpleegkundigen, ik ken er veel die bij het begin van hun loopbaan zelfs geen werk vonden in de zorgsector. Maar nu is er een groot personeelstekort. Als je op leeftijd bent is het fysiek moeilijk om vol te houden: weekendwerk, wisselende shiften, nachten. Het tempo ligt hoog, gaten worden opgevuld door interimmers of zelfstandigen. Waardoor ook de mentale last niet te onderschatten is, we werken niet meer in vaste ploegen.”
“Het tempo ligt zeer hoog, er wordt verwacht dat je meedraait. Ik heb collega’s die ‘geluk’ hebben en kunnen overstappen naar een minder belastende job. Volgens cao nr. 104 hebben we als oudere voorrang bij een interne vacature, maar enkel bij gelijke competenties. En dan nog. Gezien het tekort in de zorg is men eerder geneigd om voor de externe kandidaat te kiezen. Aangepast werk hangt nu teveel af van goodwill en toevalligheden, terwijl dat een recht zou moeten zijn.”
“Vragen rond eindeloopbaan zijn dan ook de vragen die ik als werknemersafgevaardigde het vaakst krijg, en dat zal er niet op verbeteren. De mensen hebben nog niet door wat de gevolgen zijn van de geplande maatregelen van de Arizona-regering. Veel van mijn collega’s – en ook ik – hebben aan onbetaalde zorg gedaan: halftijds gaan werken om voor de kinderen te zorgen. In mijn geval bestond het systeem van ouderschapsverlof nog niet. Dus geen bijpassing, geen gelijkstelling, geen pensioenopbouw. IIk vrees dat als het regeerakkoord wordt uitgevoerd met strengere voorwaarden er nog veel slechtnieuwsgesprekken gaan volgen met de collega’s, als het over eindeloopbaan gaat.”
“Werknemers worden niet geholpen om langer te werken”
Alexis Fellahi,
adviseur studiedienst ACV
adviseur studiedienst ACV
“Een flexibel beleid om werknemers te helpen op een haalbare manier langer te werken”, klonk het in het akkoord van de Arizona-regering. “Maar als we deze verklaring naast de concreet overwogen maatregelen leggen, wordt het duidelijk dat werknemers langer aan het werk zullen blijven. En ze zullen niet geholpen worden, maar eerder gedwongen”, zegt Alexis Fellahi, adviseur van de studiedienst van het ACV.
De loopbaanvoorwaarde voor de toegang tot landingsbanen (tijdskrediet eindeloopbaan) vanaf 55 jaar wordt aangescherpt. Voor een landingsbaan, waarin je je prestaties vermindert met één vijfde of halftijds tot aan de pensioenleeftijd, wordt de loopbaanvoorwaarde verhoogd van 25 naar 30 jaar in 2025 en geleidelijk opgetrokken tot 35 jaar in 2030. Elk loopbaanjaar moet ook 156 effectief gewerkte dagen omvatten om mee te tellen. “Die strengere loopbaanvoorwaarde zal veel werknemers het recht op uitkeringen bij die verminderde prestaties ontnemen”, zegt Fellahi. “En dat zal een obstakel vormen voor de toegang tot een van de enige maatregelen die het einde van de loopbaan van oudere werknemers verlicht. Vooral vrouwelijke werknemers dreigen door deze maatregel te worden getroffen.”
Het SWT (stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag, beter gekend als brugpensioen, red.) wordt op zijn beurt dan weer afgeschaft. “Deze aankondiging lijkt het vertrouwensbeginsel en het rechtszekerheidsbeginsel uit het oog te verliezen. De vrees is dat het de bedoeling is van de regering om werknemers die SWT overwegen of zelfs al vóór het regeerakkoord ontslagen werden met het oog op toetreding tot een SWT-regeling, niet langer een aanvraag te laten doen zodat ze niet meer kunnen instappen.”
“Het is zonneklaar dat de aankondigingen van de regering een sterke achteruitgang betekenen voor de sociale bescherming van werknemers”, vervolgt Fellahi. “Doordat de Arizona-regering de toegang tot systemen die het mogelijk maken je arbeidsprestaties op het einde van je loopbaan te verlichten nu extreem moeilijk maakt én tegelijk de nu al erg strikte systemen afschaft, drijft ze veel werknemers aan het einde van hun loopbaan tot het uiterste. Elke uitweg wordt hen ontnomen om de loopbaan op een werkbare manier te beëindigen. De eindeloopbaanmaatregelen worden door Arizona vervangen door een abrupt einde van de loopbaan.”
Volg de impact van het Arizona-akkoord op werknemers op www.hetacv.be/arizona-voor-werknemers
