> Positieve Europese beslissingen: richtlijn platformwerk én zorgplicht voor bedrijven

Vorige keer schreven we al dat de verkeerde Europese dossiers werden afgeklopt tijdens het Belgisch voorzitterschap, met de Europese begrotingsregels die ons allemaal de komende jaren hoofdbrekens zullen bezorgen. Deze keer mogen we al wat meer positief nieuws brengen, in het bijzonder met de doorbraak in de richtlijn over platformwerk waar op 11 maart een akkoord over werd gevonden. Duitsland bleef onbeslist, en Frankrijk bleef op zijn pro-Uberstandpunt, maar door een akkoord met alle andere 25 lidstaten konden we verder.

Cruciaal is uiteraard de vraag wat deze Europese regels voor ons betekenen. De richtlijn legt elke lidstaat op een wettelijk vermoeden van tewerkstelling in te voeren op basis van een aantal criteria, waarbij het platform moet bewijzen dat het niet gaat om een arbeidsrelatie. Zover waren we in België al met de arbeidsdeal, al is de praktijk nog weerbarstig. Maar bijkomende elementen in de richtlijn zijn regelgeving rond algoritmes en transparantie. Algoritmes mogen geen automatische beslissingen nemen zoals ontslag, kortom een bevestiging van het principe ‘human in control’. Bovendien moeten de platformen aan de werknemers en hun vertegenwoordigers inzage geven in hoe de algoritmes werken. Ze moeten ook de zelfstandigen die ze tewerkstellen doorgeven aan de nationale overheden. Verwacht nog een hevige strijd wanneer de Ubers en Deliveroos ook zullen moeten ‘leveren’.

Een tweede compromis à la belge

Ander goed nieuws: er is er ook een akkoord over de zorgplichtrichtlijn, die bedrijven aansprakelijk stelt voor wat er in hun productieketen gebeurt. Het ACV bepleit al jaren dat bedrijven niet enkel de façade moeten onderhouden, maar effectief de mensenrechtenschendingen, sociale wantoestanden en milieuschade in hun internationale waardeketens moeten aanpakken. Vakbonden zullen daar in bedrijven bij moeten worden betrokken. Dat zal niet alleen meer rechtvaardigheid brengen, maar is ook een hefboom om de oneerlijke concurrentie via uitbuiting in de waardeketen aan te pakken. 

-//-
DE NIEUWE EUROPESE RICHTLIJN OVER PLATFORMWERK IS EEN GOEDE ZAAK VOOR WERKERS DIE VIA EEN PLATFORM AAN DE SLAG ZIJN.
-//-

De ontwerprichtlijn die voorlag moest echter stevig worden afgezwakt om door de veto’s van verschillende lidstaten heen te raken. Door een compromis à la belge is het aantal ondernemingen gevat door de richtlijn helaas stevig ingeperkt. Je leest meer over de zorgplichtrichtlijn op blz. 11.

We belanden daarmee aan het einde van de Europese deals die nog te sluiten zijn deze legislatuur en onder het Belgische voorzitterschap. Het is nu nog uitkijken naar de verklaring van de Europese Top in Terhulpen, met hopelijk een ambitieuze sociale agenda voor de verdere uitbouw van de Europese sociale pijler. Met rechtse winden die opsteken in het Europees parlement en daarbuiten kunnen we alle ankers voor de toekomst gebruiken.

> Advies gevraagd over loopbaanmaatregelen

Het valt eraan te merken dat de verkiezingen naderen. De aandacht verschuift systematisch meer van het regeringswerk naar de campagne. Terwijl de rechtse partijen elkaar proberen te overtroeven met een straf besparingsprogramma zien we de effecten van het huidige gebrek aan middelen op veel domeinen, nu weer in onderbezette en overbevolkte gevangenissen. En terwijl de bushaltes werden afgeschaft, hadden onze busbouwers beter wat meer aandacht gekregen. Het valt te bekijken welke plannen op tafel komen en welke interventies we mogen verwachten vanuit de Vlaamse regering om de werknemers bij Van Hool te ondersteunen.

De federale regering heeft al duidelijk gemaakt dat ze de zaak in handen van de Vlaamse overheid laat, getuige het stilzwijgen waarin de bevoegde federale ministers zich hullen. Nochtans zijn er federaal wel mogelijkheden om enkele hefbomen te versterken zoals de systemen van arbeidsduurvermindering.

Het kan snel tot doemdenken aanzetten, maar het is koffiedik kijken wat de toekomst brengt. De economie heeft net een jaar met sterke groei en een hoge investeringsgraad achter de rug, moest zelfs de Nationale Bank van België toegeven. Op vlak van tewerkstelling moeten we al naar eind jaren ’70 van vorige eeuw om betere cijfers te vinden. Waar een deel van onze industrie ontegensprekelijk in zwaar weer zit, gevat tussen energiekosten en buitenlandse concurrentie, is het beeld daarbuiten een pak beter. Bedrijven die de groene omslag hebben gemaakt lijken daar ook meer de vruchten van te plukken. Helaas hebben al die politieke besparingsprogramma’s nog maar weinig te zeggen over de nood aan een sterker industrie-, energie- en investeringsbeleid met oog voor lokale tewerkstelling.

Toch nog nieuwe voorstellen in opvolging werkgelegenheidsconferentie

We maakten vorige keer al melding dat de kasten worden leeggeruimd door de federale regering. Soms steekt daar evenwel nog meer in dan we dachten. Een kleine verrassing dus toen ministers Dermagne en Vandenbroucke in de beheerscomités en de Nationale Arbeidsraad nog een advies dropten in opvolging van het actieplan van de eerste werkgelegenheidsconferentie van 2021. Die stond in het teken van harmonieuze loopbanen. De voorgelegde regelgeving voorziet in een kader voor opleidingsplannen bij herstructurering, meer leerwerkplekken, een uitbreiding van zachte landingsbanen en een aangepaste regelgeving voor onvrijwillig deeltijdse werknemers. Een bespreking waard, maar gelet op de fase van de legislatuur kort dag, dus het valt te bekijken of dit pakket nog de eindmeet haalt en in welke vorm.

-//-
WAAR EEN DEEL VAN ONZE INDUSTRIE ONTEGENSPREKELIJK IN ZWAAR WEER ZIT, IS HET BEELD DAARBUITEN EEN PAK BETER.
-//-

Waar wel nog schot in lijkt te komen binnen de regering, zijn de besprekingen rond artikel 39ter, en de inzet van een deel van de ontslagvergoeding voor inzetbaarheidsverhogende maatregelen. We hopen daar een volgende keer uitgebreid op terug te kunnen komen.

In het federaal parlement werden intussen ook de teksten aangenomen die garanderen dat de koopkrachtpremies, toegekend per cao vóór 31 december 2023 vrijgesteld zijn van de inkomensbelasting, ook al zijn ze pas effectief toegekend in januari, februari of maart.

> Verhoging minimumloon komt er, nog geen akkoord over verhoging tussenkomst woon-werkverkeer

Zoals aangekondigd zetten we op 1 april de voorlopig laatste stap in de verhoging van het minimumloon met de verhoging van 35,7 euro zoals afgesproken tussen de sociale partners.

Door deze opstap en een herziening van de werkbonus betekent dat voor een werknemer aan het gewaarborgd gemiddeld minimum maandinkomen (GGMMI) een netto-
sprong van 51,99 euro in april. De bijhorende aanpassing van de werkbonus heeft ook een positief effect op de lonen daarboven. Zo gaan werknemers met een brutoloon van 2500 euro er ongeveer met 17 euro per maand op vooruit in april, bij 2800 euro is dat nog 4 euro extra netto per maand.

-//-
Een transitie naar een meer duurzame mobiliteit, waarbij we het gebruik van het openbaar vervoer door werknemers stimuleren door een stabiele terugbetaling, ligt nochtans voor de hand.
-//-

Al moeten we daarbij ook zeggen dat de promotieval alweer wordt versterkt. In mei komt daar dan nog een indexering bij, met bijhorende aanpassingen.

Stimuleren duurzame mobiliteit

Ook rond de herziening van cao nr. 19 (over een verhoogde terugbetaling van het woon-werkverkeer van werknemers door de werkgever) is er helaas nog geen witte rook. It takes two to tango. Een transitie naar een meer duurzame mobiliteit, waarbij we het gebruik van het openbaar vervoer door werknemers stimuleren door een stabiele terugbetaling, ligt nochtans voor de hand. Het komt er op aan de werkgevers te overtuigen om een stabiele terugbetaling te voorzien. We blijven positief gestemd dat we in dit dossier zullen landen.