HET PUNT /
Halftijds werken en toch geen sociale bescherming? Het kan vanaf nu
Ann Vermorgen, ACV-voorzitter / 19 MAART 2025 / LEESTIJD: 3 MINUTEN
Steeds meer scholieren en studenten zijn steeds meer aan het werk, ook tijdens het jaar. Hoewel ze steeds meer als volwaardige werkkrachten worden gezien, werken ze met een studentencontract. Daardoor zien ze premies, een minimumloon en sociale rechten aan hun neus voorbijgaan. Een normaal arbeidscontract is de oplossing én zou zelfs een aanzienlijk deel van het begrotingstekort oplossen. En toch keurt de Kamer opnieuw een uitbreiding van het studentencontract goed. Merkwaardig.
Slechts één op de tien bijklussende studenten werkt alleen tijdens de zomer. De meesten zijn ook tijdens de les- en examenperiodes aan de slag. Het totaal aantal uren studentenarbeid groeide de laatste tien jaar van 41 miljoen naar 136 miljoen uren in 2023, oftewel een ruime verdrievoudiging. Dat zijn 70.000 voltijds equivalenten. Tegenwoordig worden studenten steeds vaker als volwaardige krachten gezien én ingezet. Tegelijkertijd zien – vooral kortgeschoolde – werkzoekenden de voor hen geschikte banen ingevuld worden door de voor werkgevers goedkopere studenten. Ondanks de vele versoepelingen blijft ook zwartwerk wijdverspreid. Vandaag gaat bijna vier op de tien studenten jonger dan achttien aan het werk zonder contract, aldus Randstad. De werkelijke omvang en groei van studenten die werken is in de praktijk dus nog groter dan wat uit officiële cijfers blijkt.
De steile opmars van studentenwerk is te verklaren door het studentencontract en de steeds flexibelere regels. Tot 2005 mochten studenten maximaal 23 dagen per jaar aan de slag. Hervorming na hervorming ging die limiet omhoog. Met als meest recente ‘hoogtepunt’ de 650 uren van Arizona. Bejubeld door politici van allerlei slag, van N-VA tot Vooruit. Merkwaardig, op zijn zachtst gezegd.
-//-
“Tijdens een volledig studietraject lopen jobstudenten tot twee loopbaanjaren mis in de opbouw van sociale rechten.”
ANN VERMORGEN
_
Stel dat een student 4 maanden op een jaar niet werkt, wegens blok, examens en – waarom niet – wat vakantie. Dan presteert hij of zij met die 650 uren in de overblijvende maanden een quasi halftijdse job. En toch bouwt hij of zij daarmee geen enkel recht op. Er wordt vaak geschermd met studenten die moeten werken om hun studies te betalen. Maar wat als ze ziek worden? Of hun baan verliezen? Ze hebben geen enkele inkomensbescherming. Al dat werk telt ook niet voor het latere pensioen. Tijdens een volledig studietraject lopen jobstudenten tot twee loopbaanjaren mis in de opbouw van sociale rechten. Loopbaanjaren die deze regering nog belangrijker maakt als later toegangsticket tot pensioen of eindeloopbaanregelingen. Door het studentencontract lopen ze bovendien rechten en premies als vakantiegeld en de werkbonus mis. Terwijl studenten wel meedraaien als vaste medewerkers, dikwijls met stijgende verantwoordelijkheden. Volwaardige werknemers, maar niet op het vlak van rechten en bescherming dus.
En zijn nog bijkomende redenen om jongeren onder een gewoon werknemerscontact te laten werken. Dat is voor henzelf voordeliger: ze houden er netto meer aan over, door de werkbonus en het vakantiegeld waar ze dan recht op hebben. En het lost ook een deel van het gat in de begroting op. In dat scenario zouden er jaarlijks 520 miljoen euro (berekend op de loonmassa van studentenwerk in 2022) bruto bijkomende inkomsten voor de sociale zekerheid zijn. Over een periode van zeven jaar is dat 3,6 miljard euro. Dat is een flinke hap uit de 23 miljard die Arizona zoekt.
Bedrijven betalen nu voor hyperflexibele en vaak onmondige jobstudenten een socialezekerheidsbijdrage van amper 5% in plaats van de reguliere 25%. Voorwaar, een koopje. Maar als op studentenwerk wel correct sociale bijdragen worden betaald zijn er veel meer winnaars. Jobstudenten bouwen sociale rechten op en houden netto meer over. Werkgevers blijven toegang hebben tot een flexibele werkkracht. En de sociale zekerheid wordt net dat tikkeltje meer betaalbaar.
Meer weten over de impact van het Arizona-akkoord op jongeren? Check www.hetacv.be/arizona-voor-jongeren
