ZWART OP WET /
Veiliger en gezonder werken dankzij Europa
TEKST Kris Van Eyck | FOTO Serkanyalcinkaya | 11 OKTOBER 2023 | LEESTIJD: 5 minuten
Europa en Europese wetgeving? Het blijft voor velen een ver-van-mijn-bedshow. Toch werken we elke dag veiliger en gezonder dankzij een uitgebreide en sterke Europese wetgeving. Sinds 1989 werden, naast een algemeen kader van risicoanalyse en preventie, nog 24 richtlijnen opgemaakt om werknemers te beschermen tegen specifi eke risico’s. Dit Europees wetgevend kader heeft ons in staat gesteld om de Belgische welzijnswetgeving snel te moderniseren en te versterken. Daarom heeft het ACV steeds sterk geïnvesteerd in de opvolging van dit Europees proces en er actief aan meegewerkt.
Er zijn goede redenen om te werken aan een sterke Europese wetgeving. In Europa zijn er jaarlijks nog steeds meer dan 3.300 dodelijke werkongevallen en 3,1 miljoen niet-dodelijke werkongevallen. Jaarlijks sterven meer dan 200.000 werknemers aan werkgerelateerde ziekten, waarvan meer dan de helft aan beroepskankers. Veiligheid en gezondheid mogen bovendien geen element van concurrentie zijn tussen landen en dan heb je best dezelfde regels overal in Europa. Om dezelfde reden treedt Europa op dit vlak ook regelmatig in contact met andere economische grootmachten zoals China en de Verenigde Staten. Eenzelfde beschermingsniveau in elk land is trouwens bijzonder belangrijk voor de steeds groeiende groep van buitenlandse werknemers.
4 op 100.000
We werken aan een hele reeks verbeteringen van de wetgeving, maar nu zoomen we even in op de beroepskankers. Hoeveel werknemers mogen kanker krijgen als gevolg van een blootstelling aan kankerverwekkende stoff en op het werk? Geen enkele is het enige correcte antwoord, maar de realiteit is jammer genoeg anders. Daarom is het belangrijk om duidelijke grenzen te stellen aan die blootstelling. Dat doen we in Europa, door afspraken te maken over maximale concentraties waaraan werknemers mogen worden blootgesteld, grenswaarden genoemd.
De laatste tien jaar zijn we, mede door de continue druk vanuit het ACV, erin geslaagd om voor de belangrijkste kankerverwekkende stoff en zo’n Europese grenswaarden vast te leggen. Dat werk doen we via een Europees adviescomité rond veiligheid en gezondheid, dat de Europese Commissie adviseert over alle veiligheidsen gezondheidswetgeving. Meer nog, we zijn er dit jaar in geslaagd om in dat adviescomité de werkgevers en de Europese lidstaten te overtuigen om niet langer een kankerrisico hoger dan 4 beroepskankers per 1.000 werknemers te aanvaarden en om te streven naar een kankerrisico van maximum 4 beroepskankers per 100.000 werknemers. Dat risico is nog veel te groot, maar dit is een enorme sprong voorwaarts. Heel wat werknemers worden nu nog blootgesteld aan stoff en waarvan de grenswaarde een veel groter kankerrisico inhoudt. Voorbeelden hiervan zijn asbest en silicastof dat vrijkomt bij het slijpen van steen en beton of het verzagen van natuursteen.
Asbest, kobalt en anderen
Dankzij die nieuwe afspraken weten we nu welke stoff en we prioritair moeten aanpakken. Voor asbest werd het voorbereidende werk afgerond en verwachten we de komende maanden de publicatie van de nieuwe grenswaarde, die 50 keer lager zal zijn dan de huidige waarde. In september gaf het adviescomité een advies aan de Europese Commissie over strenge normen voor nog eens vijf andere kankerverwekkende stoff en, waaronder kobalt en lasrook. In oktober starten de onderhandelingen tussen het Europees Parlement en de Europese Raad over nieuwe grenswaarden voor lood en di-isocyanaten, een stof die voorkomt in onder meer isolatieschuimen, matrassen en schoenzolen.
-//-
HEEL WAT WERKNEMERS WORDEN NU NOG BLOOTGESTELD AAN STOFFEN WAARVAN DE GRENSWAARDE EEN VEEL GROTER KANKERRISICO INHOUDT. VOORBEELDEN HIERVAN ZIJN ASBEST EN SILICASTOF DAT VRIJKOMT BIJ HET SLIJPEN VAN STEEN EN BETON OF HET VERZAGEN VAN NATUURSTEEN.
_
In 2024 starten we de procedure om de grenswaarde voor silicastof te verlagen. De vakbonden zijn de drijvende kracht achter al deze ontwikkelingen en we krijgen daarbij de steun van de meeste fracties in het Europees parlement. Het ACV investeert in dit Europese werk via onder ander het adviescomité en via contacten met het Europees parlement. De uiteindelijke doelstelling is om binnen enkele jaren voor vijftig kankerverwekkende stoffen, die verantwoordelijk zijn voor 80% van de blootstelling, strenge normen te hebben.
-//-
ZEVEN JAAR NADAT HET IN BELGIË WET WERD, KWAM ER IN EUROPA BIJVOORBEELD OOK WETGEVING OVER STOFFEN DIE GEVAARLIJK ZIJN VOOR DE VOORTPLANTING.
_
België als gidsland
Alle heil komt niet uit Europa. Het ACV werkt hard om in België wetgeving rond tekrijgen rond risico’s die in Europa nog niet geregeld zijn. En we mogen best trots zijn op de resultaten. We werkten succesvol aan een wetgevend kader rond psychosociale risico’s, rond stoff en die gevaarlijk zijn voor de voortplanting en recent werden strengere regels wettelijk verankerd over hormoonontregelende stoff en (zie Vakbeweging nr. 984 van 13 september 2023). In het najaar verwachten we een voorstel van wetgeving om te voorkomen dat werknemers slachtoff er worden van musculoskeletale aandoeningen (MSA), nog een belangrijke eis van het ACV.
Die goede Belgische voorbeelden gebruiken we dan om de Europese deur open te breken. Zeven jaar nadat het in België wet werd, kwam er in Europa bijvoorbeeld ook wetgeving over stoff en die gevaarlijk zijn voor de voortplanting. Samen met het Belgische Voorzitterschap van de Europese Raad, dat in januari 2024 start, pleiten we nu voor een Europese Richtlijn om werknemers te beschermen tegen psychosociale risico’s. Deze constante wisselwerking tussen het nationale en het Europese niveau zorgt voor een versnelde verbetering van de veiligheid en gezondheid van alle Europese werknemers.
