DE STELLING /
Winkels moeten altijd op zondag open zijn
TEKST Bram Van Vaerenbergh / FOTO ShapikMedia / 15 januari 2025 / leestijd 5 minuten
Flexibiliteit, ’t is een van de modewoorden in de gelekte nota’s van formateur Bart De Wever tijdens de Arizona-onderhandelingen. De invoering van nulurencontracten, winkels die zondag open zijn, gecombineerd met enkele zelfstandige eigenaars van Delhaize die het overgenomen personeel “te weinig flexibel vinden”. Tijd om ons oor eens te luisteren te leggen bij de mensen die er wél dichtbij staan. Moeten de winkels altijd op zondag open zijn?

Kristel Van Damme,
algemeen coördinator
Logistiek & Retail ACV Puls
algemeen coördinator
Logistiek & Retail ACV Puls
“Niet enkel die ene vrije dag valt weg, ook de verloning volgt niet”
Kristel Van Damme volgt voor ACV Puls de retail- en logistieksector op. Ze ziet de mogelijke maatregelen van formateur De Wever met lede ogen aan. “Zondag blijft een rustdag. Het is momenteel het enige moment waar die mensen uit de retail en logistiek hun eigen leven in handen hebben en kunnen doen wat willen”, zegt ze.
Nulurencontracten, zondagswerk,… De supernota’s van formateur Bart De Wever staan bol van veranderingen op de arbeidsmarkt. “En dat stond niet enkel in de eerste gelekte nota. In de nota’s die we nadien in handen kregen, was er nog niet veel veranderd”, zegt Kristel Van Damme. “Uit onze enquête blijkt dat 80% van onze mensen het niet ziet zitten om op zondag te werken. Het is de enige dag die ze vrij kunnen invullen, die ze kunnen spenderen met de familie, waar ze naar sportwedstrijden van de kinderen kunnen gaan kijken. Als je bewust gekozen hebt voor een retailketen waar er niet gewerkt werd op zondag, is dit geen evidente maatregel.”
Van Damme ziet ondertussen de winkelketens die op zondag nog niet open zijn, erg zenuwachtig worden. “Open zijn op zondag komt op veel plekken opnieuw op tafel, omdat vrijwel elke Delhaize nu open is op zondag. Action wil nu bijvoorbeeld ook zijn winkels openen op zondagvoormiddag als ze op dezelfde winkelsite als Delhaize liggen. Tot nu toe was die markt vrij stabiel, maar nu de grote supermarktketens op zondag openen, verandert de markt. En niet enkel de markt, maar ook de gewoontes van de mensen: vroeger ging je op zondag nog snel naar de kleine supermarkt als je iets vergeten kopen was, nu doen mensen hun gewone boodschappen op zondag omdat die toch open is.”
Nochtans kunnen winkels maar zes zondagen per jaar open zijn. Maar de sector kan die bepaling omzeilen door de winkel 24 uur achtereenvolgend gesloten te houden. Let er maar eens op: als jouw supermarkt op zondag open is tot 12 uur, zal ze maandag ook pas om 12 uur openen. “Niet enkel valt die enige vrije dag weg, maar ook de verloning in de sector compenseert het niet. In de industrie krijg je bijvoorbeeld wél een mooie verloning om op zondag te werken, in de retailsector niet.”
Maar de flexibiliteit gaat veel verder dan zondagsopeningen. “Er is ook de annualisering: uren moeten niet meer per week gepresteerd worden, maar gemiddeld op jaarbasis. En door de mogelijke invoering van de nulurencontracten – die overigens in andere landen nu net worden afgevoerd – kan een winkelbediende bijvoorbeeld de hele maand februari en maart niet hoeven te komen werken, omdat die
periode traditioneel minder druk is.”

Audrey Bertrand
werkt bij Carrefour Market Berchem Pulhof
werkt bij Carrefour Market Berchem Pulhof
“Zelfs voor een vijfvoudige vergoeding zou ik niet op zondag willen werken”
Audrey Bertrand (33) werk In een winkel die nog niet elke zondag open is, maar wel eentje waar de Delhaize en Albert Heijn – allebei een kilometer verder – dat wel zijn. “Ik heb een variabel contract, dus mijn vrije dag valt altijd al op een ander moment. Die zondag is het enige vaste vrije moment dat ik heb”, zegt ze.
Carrefour is een van de retailspelers waar de winkels nog niet open zijn op zondag. De kleinere winkels, de zogenaamde Carrefour Express, zijn dat wel. Maar bij de Market en Hyper is dat – op sommige zondagen tijdens de feestdagen na – nog niet het geval. “Het ligt wel op tafel, al vermoed ik dat Carrefour ook de plannen van de regering afwacht”, zegt Audrey, die er bewust voor koos om niet op zondag te werken. “Ik heb zelf nog geen kinderen, maar ik kan me wel voorstellen dat het voor mensen met kinderen niet fijn is om hun gezinsleven aan de kant te moeten schuiven om op zondag te gaan werken. Dat is niet de keuze van de werknemer, maar wel die van de werkgever.”
Ook de economische kant van de zaak is niet onbelangrijk: het zakencijfer van de winkels – zeker als alle winkels open zijn op zondag – zal niet drastisch toenemen, maar wel verspreid worden over zeven dagen in plaats van zes dagen. “Het blijft ook gewoon een concurrentieoorlog. Ik denk dat promoties, waar ze bijvoorbeeld bij Albert Heijn enorm op inzetten, meer uitmaken. Onze winkel was in 2024 twee keer open op zondag, en als dat sporadisch gebeurt, kunnen we ons daar wel naar regelen. We krijgen dan ook een extra vergoeding. Nu goed, ik zou mijn zondag zelfs niet willen opgeven voor pakweg een vijfvoudige vergoeding. Het is de enige vaste vrije dag die ik heb, want ik heb al een flexibel contract. Ik ken mijn rooster voor de week waarin ik werk, en de drie weken die volgen. Maar mijn andere vrije dag naast die zondag verschilt wel elke week: dat kan eens dinsdag zijn, een keer donderdag,...”
Zelfs zonder zondagswerk, ligt de werkdruk in de supermarkt al hoog. “Mensen die op pensioen gaan of om een andere reden vertrekken, worden niet vervangen. Nu hebben we bijvoorbeeld nog twee managers die niet vervangen zijn, maar het zou wel komende zijn. We proberen daar wel naar te polsen, maar we raken er niet veel wijzer uit. En flexi-jobbers hebben we liever niet: we zien eerst liever onze gewone werknemers een vast contract krijgen met meer uren.”
