ONDERNEMING /
Maak werk van opleidingsplan
TEKST Erwin Huys & Anh Huynh / FOTO Shutterstock / 13 FEBRUARI 2025 / LEESTIJD 4 MINUTEN
De wet van 3 oktober 2022 voorziet een individueel recht op opleiding van vijf dagen per jaar. Zij het met de mogelijkheid om bij sector-cao tijdelijk lager te gaan, maar alleszins met een groeipad naar die 5 dagen toe. Diezelfde wet voert ook een verplichting in voor ondernemingen met minstens 20 werknemers om jaarlijks tegen 31 maart een opleidingsplan neer te leggen. Aan het opleidingsplan moet overleg voorafgaan in de ondernemingsraad of als die er niet is met de vakbondsafvaardiging. De ondernemingsraad moet advies uitbrengen over het werkgeversvoorstel van opleidingsplan tegen 15 maart.
Werkgevers moeten ten laatste op 31 maart het opleidingsplan voor hun onderneming neerleggen bij de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD WASO) via een elektronische toepassing. Je agendeert de bespreking van het voorstel van opleidingsplan van je werkgever en de evaluatie van het vorige plan dan ook best in de ondernemingsraad van februari. De werkgever moet zijn voorstel uiterlijk 15 dagen voor de vergadering waarop het wordt besproken overmaken aan de werknemersafgevaardigden in de ondernemingsraad (of aan de vakbondsafvaardiging als er geen ondernemingsraad is). Als er geen ondernemingsraad of vakbondsafvaardiging is dan moet het plan worden voorgelegd aan de individuele werknemers tegen uiterlijk 15 maart.
De wet voorziet verder dat de paritaire (sub)comités sectorale cao’s kunnen afsluiten (zonder dat dit een verplichting is) over de minimale voorwaarden waaraan moet worden voldaan. Ga voor je onderneming na of er zo’n sectorale cao is.
Wat in het opleidingsplan?
In het opleidingsplan moeten zowel de geplande formele als informele opleidingen worden aangegeven. Formele opleidingen zijn door lesgevers of opleidingsinstellingen ontwikkelde cursussen waarbij vaak een attest wordt verstrekt dat de opleiding werd gevolgd (bijv. een attest voor vorkliftchauffeur). Bij informele opleidingen gaat het om zelfstudie, deelname aan conferenties, training-on-the-job, …
Analyseer en communiceer duidelijke doelstellingen over e-learnings, AI-toepassingen als Copilot en ChatGTP, en wettelijke en/of commerciële vakbekwaamheid (bijvoorbeeld ‘anti-witwas’ voor bankbedienden), certificatie en welzijnsopleidingen.
Het opleidingsplan moet het mogelijk maken dat alle werknemers hun opleidingsrechten kunnen opnemen. Weet dat als je opleidingsdagen niet opneemt, dat je die op een later tijdstip kan opnemen. Als je dus in 2024 recht had op X-aantal opleidingsdagen en je hebt er daarvan een aantal niet opgenomen, dan kan je die opnemen in 2025 of later. Streefdoel is uiteraard om die in het voorziene jaar op te nemen. De teller in dagen of uren van de opleidingsdagen wordt op 1 januari 2029 wel terug op nul gezet.
Het opleidingsplan moet extra aandacht hebben voor mensen uit de risicogroepen (50+, mensen met een handicap, kortgeschoolden, personen met roots buiten de EU), de genderdimensie, knelpuntberoepen in de sector, andere statuten in de onderneming (leerlingen, duaal leren, interimmers).
Noteer dat het Vlaams opleidingsverlof (VOV) en het betaald educatief verlof niet inbegrepen zijn in het individuele opleidingsrecht. Die opleidingsverloven hoeven geen directe relatie met het werk of de functie te hebben. Het individuele recht op opleiding daarentegen heeft wel betrekking op de werksituatie.
Onderdeel van elk goed opleidingsbeleid is de investering in welzijn, van veiligheidsopleidingen tot opleidingen om psychosociale belasting te vermijden. Ook al is in de wet geen rol voorzien voor het Comité PB is het wenselijk voor die dimensie het Comité PB in te schakelen!
Het plan moet ook aangeven hoe het precies bijdraagt tot de realisatie van het individuele recht op opleiding van 5 dagen (pro rata bij deeltijds).
Wat met de Federal Learning Account?
Tijdens de vorige regering werd het platform Federal Learning Account (FLA) ontwikkeld. Die online tool was bedoeld om werkgevers de opleidingsrechten en de gevolgde opleidingen van hun werknemers te laten registreren. Op die manier konden werkgevers – en werknemers – op de voet bijhouden welke opleidingen werknemers gevolgd hebben en waarop zij nog recht hebben. Zogenaamd in het kader van de ‘administratieve vereenvoudiging’ besliste de nieuwe Arizona-regering in haar regeerakkoord om de FLA te schrappen en “een minder administratief belastend systeem te onderzoeken.” Het regeerakkoord stipuleert ook dat het individueel opleidingsrecht behouden blijft, “maar dat dit ingevuld wordt met meer flexibiliteit en gedeeltelijke collectivisering.” Dit mag ons er niet van weerhouden om de 5 individuele opleidingsdagen op te eisen en het recht om individueel je opleidingsdossier te kunnen consulteren.
Overleg in ondernemingswerkgroep over praktische afspraken, een toegankelijk aanbod en maatwerk voor alle werknemers
• Regel een bevraging van alle medewerkers in je onderneming over hun opleidingsbehoeften en hun visie op loopbaanontwikkeling (maak gebruik van de model-enquête die het ACV uitwerkte - zie hieronder).
• Monitor het opnemen van het individuele opleidingsrecht in je onderneming.
• Maak afspraken over praktische zaken: vervanging en impact op de afdeling, maaltijden, vergoedingen, transport.
• Toets de kwaliteit van de opleidingsverstrekkers en evalueer.
• In de sectoren is vaak veel materiaal aanwezig dat je hierbij kan helpen, informeer je bij je sectorfonds.
Checklist en enquête
Om je verder op weg te helpen, werkten we een checklist uit met 20 aandachtspunten rond opleiding voor OR-afgevaardigden en een enquête waarmee je bij de werknemers in je onderneming kan polsen naar hun opleidingsbehoeften en -verwachtingen.
Op zoek naar goede voorbeelden
We kunnen van elkaar leren. Daarom een warme oproep om ondernemings- of sectorale praktijken rond opleiding en opleidingsplannen die tot voorbeeld strekken door te geven (erwin.huys@acv-csc.be).
