INTERVIEW /
“Er moet veel meer aandacht zijn voor welzijn en gezondheid op het werk”
TEKST Patrick Van Looveren / FOTO James Arthur / 13 FEBRUARI 2025 / LEESTIJD 4 MINUTEN
Naar aanleiding van de internationale dag voor vrouwenrechten op 8 maart voert het ACV actie rond welzijn en gezondheid op het werk. Ons land kampt met een zorgwekkend aantal langdurig zieken, meer dan 500.000. Als je de cijfers in de diepte analyseert, merk je dat er een disproportionele stijging is van het aantal vrouwen die arbeidsongeschikt zijn. “Dat heeft zo zijn redenen”, zegt Marte Billen, die de ACV-werking rond gender en gelijke kansen aanstuurt. “Er is weinig onderzoek naar vrouwspecifieke aandoeningen, wat leidt tot laattijdige diagnoses en minder gepaste behandelingen. Het taboe rond deze aandoeningen zorgt ervoor dat ze zelden op de werkplek worden besproken. Bovendien werken veel vrouwen in laagbetaalde sectoren met een hoog risico op langdurige invaliditeit en dragen ze vaak de last van een dubbele of driedubbele werkdag: zorg en huishouden, een tweede job om de eindjes aan elkaar te knopen, ...”
Een gezonde balans werk-privé is niet evident?
“Ruim één derde (36,1%) van de werknemers heeft af te rekenen met werkstressklachten, blijkt uit de werkbaarheidsmonitor (meting 2023) van de Stichting Innovatie & Arbeid. Door flexibele regimes in overuren, nacht- en weekendwerk wordt het steeds moeilijker om werk en privé in balans te houden en de impact op de gezondheid te beperken. En als we het regeerakkoord lezen, ziet het er niet naar uit dat de situatie zal verbeteren. In sommige gevallen worden vaste uren zelfs helemaal omzeild door in te zetten op zelfstandige of andere statuten. En als je het rustiger aan wilt doen, bijvoorbeeld via tijdskrediet, wordt dat steeds lastiger door strengere regels en toegangsvoorwaarden. Het beleid moet omgegooid worden. Zorg voor voorspelbare werktijden en -planningen, zodat mensen hun werk- en privétijd goed kunnen indelen. Zorg ook voor evenwichtige loopbanen met meer mogelijkheden tot rust, onder meer via de invoering van een extra week wettelijke vakantie. Voor heel wat werknemers (vaak vrouwen) is het wettelijke minimum van 20 dagen verlof per jaar ook het maximum. Verleng en verplicht het geboorteverlof voor vaders en meeouders. En beperk nachtwerk tot die sectoren waar het echt nodig is.”
Wordt de zwaarte van het werk dat vrouwen doen voldoende erkend?
“Neen, het zware werk dat veel vrouwen doen wordt nu vaak niet erkend. In de zorgsector – een sector waar vooral vrouwen de dienst uitmaken en waar de mentale druk sowieso al hoog is – hebben heel wat werknemers af te rekenen met rugklachten. Denk aan werknemers in rust- en verzorgingstehuizen die constant fysiek belastende til- en verzorgingshandelingen moeten uitvoeren. In de schoonmaak en groothandel doen (vooral) vrouwen repetitieve taken die leiden tot spier- en skeletaandoeningen (MSA). De huishoudhulpen voerden onlangs nog actie bij Fedris om die te erkennen als beroepsziekte. Ook kappers (vaak vrouwen) hebben veelvuldig MSA-klachten. Werkgerelateerde risico’s moeten beter in kaart worden gebracht en voorkomen. Erken de zwaarte van het werk dat veel vrouwen doen. Integreer de genderdimensie bij het opmaken van de risicoanalyses en preventieplannen. En zorg voor een degelijk eindeloopbaanbeleid, zodat werknemers hun werktijd kunnen inkorten als dat nodig is.”
-//-
“Het zware werk dat veel vrouwen doen wordt nu vaak niet erkend.”
_
Werknemers hebben niet alleen fysieke klachten, maar ook psychosociale …
“Er zijn inderdaad niet alleen de fysieke ongemakken door het werk. Eén derde van de arbeidsongeschikte werknemers kampt met burn-out en psychosociale problemen. Ook de problematiek van seksueel grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer, waar vooral vrouwen het slachtoffer van zijn, mag niet onder de mat worden geveegd. Werkgevers zijn wettelijk verplicht om een preventiebeleid en een adequaat beleid voor het opvolgen van klachten te hebben.”
Het VRT-programma Menopauzia wilde het taboe doorbreken dat nog steeds hangt rond de (peri)menopauze. Is daar te weinig aandacht voor op de werkvloer?
“Vrouwen ‘in de overgang’ hebben vaak last van opvliegers, slapen slecht, hebben stemmingswisselingen, concentratieproblemen, spier- en gewrichtsklachten en in sommige gevallen hart- en vaatklachten. Die overgangsklachten kunnen leiden tot een lagere productiviteit, minder werkplezier en verzuim. Maar niet alleen de (peri)menopauze speelt vrouwen parten. Jongere vrouwen moeten zich soms door de dag slepen omwille van hun menstruatie. Eén op de tien heeft last van het zeer pijnlijke endometriose, waar nu pas echt aandacht en begrip voor komt. En zwangerschap blijft dé grootste factor voor discriminatie in België. Het begint vanaf de kinderwens, die zeker in geval van vruchtbaarheidsbehandelingen niet geheim kan worden gehouden. Dat heeft ook gevolgen voor de uitvoering van hun werk. Mentaal is dat ook zwaar. Maak menstruatie, vruchtbaarheidsbehandelingen en de menopauze bespreekbaar op het werk, zodat er beter mee kan worden omgegaan.”
-//-
“Integreer de genderdimensie bij het opmaken van de risicoanalyses en preventieplannen.”
MARTE BILLEN
_
Doe mee op 8 maart
Alle campagnemateriaal en de mogelijkheden om deel te nemen aan de nationale en regionale acties naar aanleiding van de Internationale Vrouwendag op
8 maart vind je via de website van ACV Gender
