INTERVIEW /
HET IS HIER GEEN HOTEL!
TEKST Kathleen Verbiest | BEELD Uli Schillebeeckx | LEESTIJD 2 minuten
Het leeuwendeel van de huishoudelijke last ligt nog steeds op de schouders van vrouwen, zo blijkt uit onderzoek. Mannen hebben daardoor gemiddeld zes uur meer vrije tijd per week dan vrouwen. Eva Brumagne (55) en Riet Ory (42) schreven een boek dat wil helpen deze situatie recht te trekken: ´Het is hier geen hotel!´ In hun boek pleiten ze voor gedeeld eigenaarschap: een principe dat stelt dat het huishouden van iedereen is en de taken dus naar ieders vermogen verdeeld moeten worden.
‘Wat doe jij graag, dat je helemaal alleen voor jezelf doet?’
EVA BRUMAGNE & RIET ORY
Hoe ziet jullie huishouden eruit? Wie zwaait er daar de plak of neemt het meeste hooi op de vork?
Riet — ‘Wij wonen met z’n vijven en een kat in Brussel. Bij ons is er niet één iemand die de plak zwaait. Dat is immers wat gedeeld eigenaarschap betekent: het huishouden is van iedereen. Mijn partner Gijs en ik nemen weliswaar de meeste taken op. Ieder heeft daarbij wel een aantal eigen domeinen, zodat alles vlotter verloopt en je niet over alles moet nadenken. Zo is Gijs bijvoorbeeld het meeste met de tuin bezig, ik met de kleren. De zorg voor de kinderen is organisch en redelijk goed verdeeld. Iedereen doet ongeveer evenveel in het huishouden. Het is wel zo dat Gijs meer doet op de dagen dat ik meer werk heb, maar ik hou dat wel in het oog. Ik probeer dan bijvoorbeeld later bij te springen. Het is heel belangrijk dat je het werk ziet, en beseft wat de ander gedaan heeft.’
Eva — ‘Ook ik ben mama van drie kinderen: de oudste woont samen met zijn vriendin, de middelste zit op kot, en de jongste woont thuis. Een aantal jaar geleden heb ik mijn relatie met hun vader beëindigd en nu ben ik getrouwd met Karolien. Wij zijn dus een nieuw samengesteld gezin. Ook wij zijn gekomen tot gedeeld eigenaarschap: elke week bespreken we onze agenda’s en kijken we wat er gedaan moet worden. We hebben geen exclusieve terreinen, iedereen kan elke taak oppakken. Mijn jongste zoon doet bijvoorbeeld zijn eigen strijk en kookt een keer per week. De mental load van dit gezin ligt dus niet automatisch bij mij, hoewel ik de mater familias ben. Het is allemaal goed verdeeld.’
Hoe kwamen jullie op het idee om dit boek te schrijven?
Eva — ‘Na de relatiebreuk met mijn ex moest ik een tijdje heel klein gaan wonen. Dat was een behoorlijke uitdaging, maar er waren ook voordelen aan. Hoe minder spullen je hebt, hoe minder je bijvoorbeeld moet schoonmaken. Daar heb ik toen het boek Opgeruimd leven over geschreven. Tijdens de promotie van dat boek kwam ik met veel mensen in gesprek, en vaak ging dat over huishoudelijk werk. In die gesprekken voelde ik echter dat thema’s als het verdelen van de huishoudelijke taken of het inschakelen van kinderen in het huishouden erg gevoelig lagen. ‘Je gaat toch geen kinderarbeid organiseren’, kreeg ik dan te horen.
Het was dus duidelijk een delicaat onderwerp, en daarom wilde ik het verder uitvlooien. Ik vroeg aan Riet of ze me daarbij wilde helpen. De opzet paste immers binnen Femma’s strategisch doel nummer twee: ‘Alle vrouwen maken bewust tijd voor vrije tijd in een samenleving waarin alle vormen van arbeid evenwichtig, kwaliteitsvol gecombineerd worden’. Ons boek is in feite een instrument om die doelstelling te helpen bereiken.’
‘Thema’s als het verdelen van de huishoudelijke taken of het inschakelen van kinderen in het huishouden liggen kennelijk erg gevoelig.’
EVA BRUMAGNE
Hoe verliep het schrijfproces?
Eva — ‘Ter voorbereiding hebben we stapels boeken gelezen. Zo hebben we de onderwerpen kunnen uitdiepen waar we zelf nog niet veel kennis over hadden. De grote lijnen, het sociologisch kader, dat kenden we natuurlijk al: dat is ons combinatiedossier, de balans tussen betaald en onbetaald werk.
De structuur van het boek hebben we opgezet rond gedeeld eigenaarschap. We beginnen daarbij met een zelftest. Welk profiel heb je: ben je dirigent van het huishouden, een supersamenwerker, of eerder een bewuste zwoeger? Welke overtuigingen zitten achter je gedrag? Het is namelijk belangrijk dat je daar eerst over reflecteert. Verandering begint immers bij jezelf. De tweede stap in het boek is het definiëren van gedeeld eigenaarschap, en vervolgens bieden we heel concrete handvatten aan om je huishouden op de weg te zetten naar gedeeld eigenaarschap.’
Wat is de beste tip die je onthouden hebt?
Riet — ‘Mijn kinderen zijn tussen de acht en dertien jaar. Dankzij het boek ben ik hen meer gaan engageren in het huishouden. Ik ben op een andere manier naar mijn kinderen beginnen kijken. Ik begon me de vraag te stellen: wat wil ik bereiken voor mijn kinderen? Ik wil dat ze opgroeien in autonomie en zelfredzaam zijn. Ramses is elf en kan ondertussen al echt koken. Hij kan alleen naar de winkel gaan, ingrediënten kopen en thuis een warme maaltijd klaarmaken. Mijn kinderen hebben ook geleerd om hun kamer als ruimte voor zichzelf te nemen: om op te ruimen, de vuilbak leeg te maken, de kamer ‘s ochtends te verluchten, hun vuile kleren naar de wasmand te brengen. Het is hun ruimte en zij dragen er zorg voor.’
Eva — ‘Het is heel belangrijk dat je als gezin het onzichtbare werk in een huishouden zichtbaar maakt. Huishoudelijk werk is vaak een bron van frustratie, omdat een groot deel van dat werk onzichtbaar is. Dat heeft vaak te maken met anticiperen. Neem nu bijvoorbeeld het organiseren van een kerstfeest: daar komt heel wat onzichtbaar werk bij kijken. Het lijkt misschien alsof het gezin dat het feest organiseert enkel de dag voordien en de dag van het feest zelf veel werk heeft. Er komt echter heel wat meer bij kijken: reeds weken op voorhand moet je al nadenken over de gastenlijst, een datum prikken, mensen uitnodigen. Daarna moet er beslist worden wat er op het menu komt en moeten de nodige bestellingen geplaatst worden. Daarbij moet er rekening gehouden worden met wat de gasten wel of niet kunnen eten, misschien moeten er kindermenu’s voorzien worden. Er moet nagegaan worden of er voldoende bestek en borden zijn, of iedereen iets feestelijks heeft om aan te trekken, of er cadeaus en een kerstbooom gekocht moeten worden, en ga zo maar door. Dat is al het onzichtbare werk dat speelt in de mastermind die de mental load draagt.
En dan hebben we het nog niet gehad over het emotionele werk: welke onderwerpen moeten aan tafel vermeden worden om conflicten te vermijden? Heeft iemand een ongemak waarmee rekening gehouden moet worden? Moet de tafelschikking aangepast worden zodat niemand elkaar in de haren vliegt? De harmonie bewaren, ervoor zorgen dat iedereen tevreden is, dat vraagt ook vaak veel werk dat door niemand gezien wordt.
Om dat onzichtbare werk zichtbaar te maken, hebben wij in ons boek lijsten toegevoegd die je samen met je gezinsleden kan bekijken en overlopen. Zo kan je in kaart brengen wie in jullie gezin welk werk doet. Ook voor vrouwen kan dit een eye-opener zijn: sommige mannen doen immers ook onzichtbaar werk.
Op die manier kan je een beeld krijgen van hoe de lasten binnen jullie huishouden verdeeld zijn, wat als basis gebruikt kan worden voor een eerlijkere taakverdeling. Mijn gouden tip is dus: maak het onzichtbare werk zichtbaar en praat erover.’
‘Maak het onzichtbare werk zichtbaar en praat erover.’
RIET ORY
Wat zijn jullie wensen voor de toekomst?
Eva — ‘Dat vrouwen meer ruimte vinden om hun eigen ding te doen en zichzelf te ontplooien. Een paar jaar geleden stond ik op een beurs van Femma, waar we mensen naar hun vrije tijd vroegen. Vele vrouwen vertelden ons daar dat ze eigenlijk niet goed meer wisten wat ze graag deden. Sommige vrouwen zijn echt vergeten waar ze plezier in scheppen. Ik heb het dan over iets doen wat niet nuttig is voor een ander. Mensen zeggen bijvoorbeeld dat ze graag tijd doorbrengen met hun kleinkinderen, en daar is uiteraard niets mis mee. Maar het blijft wel iets nuttigs, het is een vorm van zorgen. Het zet jouw tijdsbesteding in functie van een ander. De vraag is: wat doe jij graag, dat je helemaal alleen voor jezelf doet?
In ons boek geven we heel wat tips die je kunnen helpen ontdekken wat je graag doet, in het geval je dat niet meer weet. Die dingen raken immers vaak ondergesneeuwd als je altijd voor anderen in de weer bent. We vragen in ons boek bijvoorbeeld: wat deed jij graag als kind? Dat is altijd een goed startpunt.
Dat is dus onze wens: dat veel meer vrouwen vandaag en in de toekomst ontdekken wat ze graag doen. Dat ze flow ervaren terwijl ze dingen doen die voor niemand nuttig zijn. Dat ze ervan genieten en aan de wereld laten zien wat ze graag doen.’
Het is hier geen hotel! Hoe je samen het huishouden aanpakt van Eva
Brumagne en Riet Ory is uitgegeven bij Pelckmans - 281 blzn. - 22,50
euro
BELUISTER HIER DE PODCAST - LUISTERTIJD 12:40 min