TERRANOVA /
TERRANOVA
KLANT ― DEME EN PARTNERS | LOCATIES ― ZELZATE, EVERGEM EN GENT
Terranova is een publiek-privaat samenwerkingsproject dat na sanering en herontwikkeling leidde tot de Terranova Zonneberg (87 ha), het natuurreservaat Callemansputte (20 ha) en het CR2 bedrijventerrein aan het zeekanaal Gent-Terneuzen (50 ha). In dit project is DEME de initiatiefnemer, grootste investeerder en projectmanager die alle stappen van de realisatie zelf beheert. Met zijn knowhow en ervaring heeft DEME op de Terranova-site een nakende milieuramp getransformeerd in een duurzame site waarin ecologie, economie en sociaal weefsel hand in hand gaan.
― Milieuramp vermeden
Achter de wijk Klein Rusland in Zelzate zie je nu het grootste aaneengesloten zonnepark van de Benelux tot 60 meter hoog boven het landschap uitsteken. Deze zonneberg was nog niet zo lang geleden een gigantische, niet-afgedekte gipsberg. Deze erfenis van een failliet verklaarde chemische onderneming betekende een groot risico voor mens en milieu.
DEME kreeg in 2010 de noodopdracht van de curator om de site te stabiliseren zodat een milieuramp kon worden vermeden. Maar het dossier zat muurvast en een definitieve oplossing leek nergens in zicht.
Daarom nam DEME zelf de regie in handen met een bijzonder ambitieus plan om een meerwaarde te creëren voor alle stakeholders, inclusief milieu en natuur.
De gipsberg was een gigantisch, instabiel stort van 87 hectare met open bassins vol zuur, fosforhoudend afvalwater, afkomstig van het failliete Nilefos Chemie, klaar om te barsten. Het was een bijzondere uitdaging een snelle en efficiënte saneringstechniek te ontwikkelen om het acute veiligheidsrisico weg te nemen. DEME schakelde onmiddellijk twintig machines in om de berg te stabiliseren en de nodige middelen om het water te zuiveren. Daarna werd een nieuwe ingang gecreëerd om niet meer met vrachtwagens door de woonwijk Klein Rusland te moeten rijden. Het niet-volstorte deel van de gipsberg blijft vergund als deponie.
Om het stort af te dekken, werd een afdichtingsconcept ontwikkeld met geocomposiet dat bestaat uit twee lagen geotextiel met daartussen weinig doordringbaar bentoniet.
―
‘DEME gaat steeds op zoek naar een nabestemming met een sterke economische of ecologische meerwaarde.’
―
Om de 30 meter dikke laag slappe blubber te ontwateren en te consolideren, werden niet minder dan 300 000 lopende meter verticale drains aangelegd.
DEME werkte een logistiek masterplan uit voor het aanbrengen van 6 miljoen ton gerecycleerd afdekmateriaal, goed voor 400.000 logistieke bewegingen, met respect voor de omgeving.
― De Callemansputte
Aan de rand van de gipsberg bevond zich nog een tweede oude historische stortplaats van onderhoudsbaggerspecie afkomstig uit het kanaal Gent-Terneuzen. Deze stortplaats van 20 hectare moest nog voorzien worden van een afdichtingslaag en leeflaag. Doordat de stortplaats enerzijds gevuld was op een natte manier en anderzijds aanliggend was aan de gipsstortplaats, was de afdichting naar stabiliteit een technisch complexe operatie. Om de 30 meter dikke laag slappe blubber te ontwateren en te consolideren, werden niet minder dan 300 000 lopende meter verticale drains aangelegd. Eenmaal geconsolideerd kon het afdekken beginnen.
― Logistiek masterplan
Door de omvang van het project was er voor elke fase een bijzonder plan van aanpak nodig. DEME werkte een logistiek masterplan uit voor het aanbrengen van 6 miljoen ton gerecycleerd afdekmateriaal, goed voor 400.000 logistieke bewegingen, met respect voor de omgeving. Er werd dan ook maximaal ingezet op scheepstransport via de binnenwateren.
― Energietransitie
DEME en haar partners gaven de gipsberg een nieuwe functie: energie creëren. De 55.000 zonnepanelen die zich op de berg bevinden, genereren groene stroom voor meer dan 4.000 gezinnen. Aan de rand wordt ook een nieuwe windturbine geplaatst. Deze zal op ruime afstand van de aanpalende woonzones opgetrokken worden. Terranova en partner Terranova Solar plannen ook nog een uitbreiding van het productiecentrum voor hernieuwbare energie, in het kader van een innovatief project rond de productie van groene waterstof vanuit de energie geleverd door de zonnepanelen.
Daarnaast wordt ook de omliggende ruimte nuttig gebruikt. Het nieuwe bedrijvenpark van circa 50 ha creëert extra werkgelegenheid en ruim drie hectare aan bos zorgt voor groene buffer. De gipsberg kreeg met recht en reden de naam Zonneberg.
Het groenonderhoud op Zonneberg Terranova gebeurt in samenwerking met een lokale herder. In de zomermaanden wordt het projectteam vergezeld door 150 schapen.
― Waterig natuurgebied
Het aanpalende slibstort wordt na volledige sanering landschappelijk heraangelegd tot één gesloten natuurgebied. Bos, grasland en natte natuur. Dit waterige gebied krijgt overlopende waterpartijen, die slikken en schorren zullen creëren met een uniek biotoop als resultaat. DEME stelde hiervoor een natuurdeskundige aan en werkt nauw samen met Natuurpunt. Het gebied wordt ook toegankelijk: er worden wandelpaden aangelegd die aansluiten op de Zonneberg.
― Fabriek Energiek
Aan de voet van Zonneberg is Fabriek Energiek verrezen. In de eerste fase was dit een kleinschalig initiatief voor scholen en geïnteresseerden die de site wilden bezoeken en meer wilden vernemen over de toekomstplannen, het natuurgebied en het grootste zonnepark van de Benelux. Nu is dit een succesvol netwerk voor natuur- en milieueducatie (NME) waarin verschillende organisaties samenwerken om het natuur- en milieueducatief aanbod in Oost-Vlaanderen te verbeteren.
―
‘Met de Zonneberg maakt DEME een duidelijk statement op het vlak van circulariteit en energietransitie.’
―
‘DEME is een uitgelezen partner in een publiek-private context die veel meer doet dan louter saneren. Het stelt integrale oplossingen voor die rekening houden met mens, milieu, samenleving en economie. Grote saneringen zoals Zonneberg-Terranova hebben een zware impact op de omgeving en omwonenden. Door inwoners via coöperatieve aandelen mee te laten investeren in Zonneberg en rendement te delen onstond meer draagvlak voor de Oost-Vlaamse energietransitie.’
FRANK DE MULDER, VOORZITTER ZONNEBERG
