/Werk, daar is werk aan!
TEKST Amélie Janssens I Illustraties Mandarijn.be | 17 JANUARI 2024 | LEESTIJD: 3 MINUTEN
In oktober kleuren het Brugse Concertgebouw en BMCC (Beurs-, Meeting-, en Congrescentrum Brugge) groen door het nationaal congres van het ACV. Met het thema ‘Werk, daar is werk aan’ ligt de focus op onze jobs. Terug naar onze kern dus, maar wel met een nieuwe aanpak.
NATIONAAL CONGRES /
Een congres zonder krachtlijnen?
Je leest het goed, op donderdag 18 oktober 2024 zal het congres niet afgesloten worden met een stemming over krachtlijnen. We zetten voor en tijdens het congres maximaal in op de inspraak van zoveel mogelijk militanten. Om dan achteraf in onze instanties de landing in te zetten op concrete standpunten.
Sinds november vinden in alle provincies debatten plaats die polsen naar jullie bezorgdheden en standpunten over bepaalde thema’s (zie verder). Tijdens de zomervakantie van 2024 wordt al die input verwerkt tot een basistekst voor het congres, opnieuw gefocust op een aantal thema’s. Thema’s die dus gebaseerd zijn op jullie bekommernissen.
Tijdens het congres zelf zullen de deelnemers nog verder over deze thema’s kunnen praten, maar er ook over bijleren. Er zal plaats zijn voor debat, maar ook voor interessante sprekers en workshops. Om dan - na het congres dus - verder te werken rond de thema’s in onze instanties en te komen tot standpunten en actieplannen.
Werk staat centraal
In ons leven neemt werk nog steeds een centrale plaats in. Maar onze jobs zijn aan het veranderen. De werkdruk stijgt, verschillende onzekere statuten worden in het leven geroepen, de combinatie van ons werk met ons privéleven wordt moeilijker, onze arbeid wordt niet altijd naar waarde geschat, er ontstaan steeds grotere ongelijkheden op vlak van inkomen en ook onze inspraak en betrokkenheid op het werk staat op lossere schroeven. Tijdens dit congres en het traject dat erop volgt, gaan we samen op zoek naar wat nodig is om deze onevenwichten te kunnen herstellen.
/Vertrekpunt: Zes bouwstenen
1. Leven om te werken? Werken om te leven?
De balans tussen het winstbejag van bedrijven en de kwaliteit van werk verschuift op veel plaatsen alleen maar in het voordeel van de winst. Ten koste van de werknemer. Met een stijging van psychosociale risico’s en het aantal langdurige ziektes als gevolg. We buigen ons over vragen als: Zien we het zitten om te werken tot ons 67ste? Wat is nodig om je werk langer vol te houden? Wat hebben werknemers nodig om arbeid en zorg beter te combineren?
2. Sociale democratie versterken
Werknemers collectief kunnen verdedigen en versterken verhoogt de zin en de kwaliteit van het werk, verbetert de loon- en arbeidsomstandigheden en stimuleert de gelijkheid tussen vrouwen en mannen op de arbeidsmarkt.
Helaas kunnen nog steeds te weinig werknemers er de vruchten van plukken. Dit is het geval voor werknemers in kleine ondernemingen, maar ook voor heel wat anderen: flexi-jobbers, freelancers, studenten, uitzendkrachten, personeel van onderaannemers, gedetacheerde werknemers, platformwerkers, enzovoort. De lijst wordt eerder langer dan korter. Hoe zorgen we dus voor inspraak voor een groter deel van de werknemers?
3. Jobs om fier op te zijn
Door de versnelde digitalisering, automatisering en robotisering wordt het werk vaak repetitiever, intellectueel minder uitdagend en tegelijk strakker gecontroleerd en sterker aangestuurd. De snelle opkomst van generatieve artificiële intelligentie dreigt dit te versterken. In heel wat sectoren worden – met of zonder digitalisering – zulke hoge eisen gesteld op het vlak van productiviteit, prestatie, concurrentievermogen en kostenvermindering dat de werknemers de inhoud en de manier waarop ze hun werk uitvoeren onmogelijk nog onder controle hebben.
Hoe kunnen we opnieuw benadrukken dat het de werknemers zijn die de ondernemingen, instellingen en besturen doen draaien? Hoe zorgen we ervoor dat zij opnieuw centraal staan?
4. Inkomensongelijkheden wegwerken
De herverdelingsmechanismen om economische en politieke ongelijkheden aan te pakken, staan onder druk: het cao-overleg, herverdelende fiscaliteit, sociale zekerheid, collectieve diensten. De gevolgen: een groeiende ongelijkheid tussen inkomens en vermogens, een groeiende ongelijkheid tussen zij die actief zijn op de arbeidsmarkt en zij die dat niet zijn en een groeiende ongelijkheid binnen de groep van werkenden.
Hoe kunnen we de loonongelijkheid tussen de sectoren verminderen? Hoe stellen we paal en perk aan de groeiende ongelijkheid tussen de werknemers door het oprukken van loonvoordelen die aan de normale belastingen en bijdragen ontsnappen, al dan niet in het kader van cafetariaplannen?
5. Het sectoraal overleg versterken
Ons model van sectorale, solidaire cao’s, waarmee ook de kmo’s worden gedekt, wordt ondergraven. We stellen vast dat werkgevers via constructies kunnen ‘shoppen’ bij de paritaire comités die voor hen het interessantst zijn. Er wordt ook toenemend gebruik gemaakt van schijnzelfstandigen en freelancers om aan de sectorale voorwaarden te ontsnappen. Dezelfde ondergraving van de loon- en arbeidsvoorwaarden zien we trouwens ook in de openbare sector en de non-profit, door commercialisering en uitbesteding.
We moeten dus nadenken over hoe we het sectoraal overleg kunnen versterken, hoe we kmo-werknemers beter kunnen verdedigen en hoe we kunnen vermijden dat de kwaliteit van het werk bedreigd wordt door herstructureringen, franchisering, verzelfstandiging en het shoppen tussen paritaire comités.
6. Rechtvaardige transitie vormgeven
De recente klimaatgebeurtenissen drukken ons met de neus op de feiten: ook voor onze aarde is ons huidige groeimodel niet langer houdbaar. Zonder klimaattransitie en ruimere ecologische transitie is ons model niet houdbaar. We moeten binnen de grenzen van de planeet blijven. Maar zo’n transitie moet wel rechtvaardig zijn.
Bedrijven en sectoren zullen zich moeten aanpassen aan de klimaatveranderingen. Hoe zorgen we ervoor dat dit gebeurt met de nodige aandacht voor werknemers?
